Kronieken van experts

Vind de columns van financiële experts op deze pagina.

ChatGPT: een disruptieve kracht voor beleggers?

Door Virginie Maisonneuve, Global Chief Investment Officer Equity bij Allianz Global Investors

5 Juni 2023

De voorbije weken en maanden hebben de media uitgebreid bericht over de lancering van de chatbot ChatGPT. Nieuws dat gewoonlijk enkel de vakpers zou hebben gehaald, heeft nu ook het grote publiek bereikt. Deze interesse werd gewekt door het vermogen van de app om een tekst te produceren die vergelijkbaar is met wat een mens had kunnen schrijven. Dit werd beschouwd als een keerpunt voor Artificiële Intelligentie (AI).

Uiteraard werden de gevolgen van deze nieuwe technologie uitvoerig besproken in de pers, met artikelen over mogelijke vertakkingen in tal van domeinen zoals geopolitiek, cybercriminaliteit en klantervaring. De impact van deze technologie zal verder reiken dan die van de traditionele technologieën en zal dus ook gevolgen hebben voor beleggers in tal van sectoren.

Welke sectoren zullen de impact van deze technologie het sterkst voelen?

Om dat verder uit te diepen, is dit de content die ChatGPT heeft gecreëerd over dit onderwerp: “Welke vijf sectoren zullen radicaal veranderen als gevolg van ChatGPT en waarom?”

• Klantenservice: ChatGPT kan de activiteiten rond klantenservice automatiseren en stroomlijnen door direct en accuraat te reageren op verzoeken, de wachttijden te verminderen en de klanttevredenheid te verbeteren.
• Gezondheid: ChatGPT kan professionele zorgverleners helpen bij het diagnosticeren en behandelen van patiënten, door hen toegang te geven tot grote hoeveelheden medische informatie en door te helpen de resultaten voor patiënten te verbeteren.
• Onderwijs: ChatGPT kan een revolutie teweegbrengen in de onderwijsmethoden die worden aangereikt aan studenten door gepersonaliseerde en interactieve educatieve ervaringen aan te bieden, waardoor ze efficiënter kunnen leren.
• Financiële sector: ChatGPT kan de financiële besluitvorming verbeteren door in real time marktanalyses en beleggingsadvies te verstrekken, waardoor de beleggingsresultaten worden verbeterd.
• Handel: ChatGPT kan de sector transformeren door klanten gepersonaliseerde koopervaringen te bieden, waardoor efficiëntere productaanbevelingen mogelijk zijn en de klantentevredenheid wordt verbeterd.

De geselecteerde sectoren weerspiegelen domeinen waarin generatieve AI reeds indruk maakt of waarin de impact van de technologie veelbelovend is.

Gezondheid en onderwijs

Wat klantenservice betreft, biedt het belangrijkste verkoopargument van ChatGPT – het vermogen om een gesprek te voeren zoals een mens dat zou doen – consumenten reeds meer immersieve ervaringen. Gezondheid en onderwijs zijn domeinen waar de impact van generatieve AI binnenkort voelbaar zou kunnen zijn, maar de technologie staat wel voor de nodige uitdagingen. Gezondheid is immers een van de meest gereguleerde sectoren ter wereld, dus in deze sector zullen we wellicht een voorzichtige benadering zien.

Ook het onderwijs zal met soortgelijke uitdagingen worden geconfronteerd. Hoewel deze sector niet zo sterk gereglementeerd is als de gezondheidszorg, is de staatsinmenging toch aanzienlijk. Dan zijn er ook nog de sociale en governancekwesties die moeten worden aangepakt in domeinen waarin AI geleidelijk taken begint over te nemen die vroeger door mensen werden uitgevoerd, vaak hoog opgeleide mensen.

De meer ingrijpende gevolgen

ChatGPT lijkt een sector vergeten te zijn waar het quasi-creatieve hoogstandjes zou kunnen schrijven: computerhardware. De recente opmars van AI zou ondenkbaar zijn geweest zonder de vooruitgang op het gebied van de halfgeleiders. De chips die oorspronkelijk voor grafische doeleinden werden ontwikkeld, waren essentieel voor het verwerken van de gegevens die nodig zijn om AI, zoals ChatGPT, te trainen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat halfgeleiders een centrale rol spelen in de wereldwijde gespannen handelsrelaties.

Veel nieuwe en innovatieve technologieën gaan gepaard met risico’s die ethische dilemma’s opleveren. De recente stroom van ‘deepfakes’ vergroot bijvoorbeeld het probleem van ‘fake news’. De kunstwereld en de academische wereld zullen methoden moeten ontwikkelen om te leren samenleven met deze tools en de wet zal de dubbelzinnigheden in het auteursrecht met betrekking tot eigendom van de inhoud moeten aanpakken. Deze kwesties werden onlangs naar voren geschoven door het besluit van de Italiaanse toezichthoudende autoriteit voor gegevensbescherming dat eigenaren van ChatGPT voortaan verbiedt om gegevens van Italiaanse gebruikers te verwerken, waardoor de app in dit land feitelijk verboden is.

Het standpunt van de beleggers

Het antwoord van ChatGPT op deze vraag toont aan dat de potentiële impact van generatieve AI groot is. Het is echter ook duidelijk dat deze gevolgen ongelijk zullen zijn en dat de sectoren zich in een verschillend tempo zullen ontwikkelen. In veel sectoren zullen bedrijven te maken krijgen met digitaal darwinisme, waarbij er duidelijk winnaars en verliezers zullen zijn. Degenen die zich snel aanpassen zullen de grote winnaars zijn, terwijl anderen het risico lopen achterop te raken. Voor beleggers betekent dit dat ze een stock picking benadering moeten hanteren die rekening houdt met de nuances tussen en binnen de sectoren en de ongelijke impact van de ontwikkeling en uitrol van generatieve AI.

---

Wat betekent MiCA voor de wereldwijde crypto-industrie?

Richard Teng, regionaal manager Europa en MENA, Binance

16/5/2023

De stemming van deze week in de Europese Unie om de Markets in Crypto-assets (MiCA)-verordening in te voeren, betekende een keerpunt in de ontwikkeling van de opkomende crypto- en web3-industrie. Het regelgevingslandschap is verbeterd en dat is goed nieuws voor de sector en de gebruikers. De MiCA-verordening verduidelijkt de regulering van een van de grootste markten ter wereld en maakt de EU een aantrekkelijke plaats voor Web3-bedrijven om te innoveren.

Op maat gesneden

Sommige regelgevers hebben geprobeerd bestaande financiële regels toe te passen op crypto’s. MiCA biedt een regelgevingskader op maat voor crypto-activa. Met andere woorden, crypto-activa worden erkend als een nieuwe activaklasse. Dit is de juiste aanpak om beleidsdoelstellingen te bereiken, zoals het beschermen van consumenten en het waarborgen van een efficiënte en eerlijke marktwerking. Tegelijkertijd worden de voordelen van blockchaininnovatie benut. Voordelen zoals betere financiële toegang voor iedereen, snellere en goedkopere betalingen en het creëren van werkgelegenheid.

MiCA beschermt ook decentralisatie, met alle toekomstige mogelijkheden van dien. De discussie over hoe decentrale financiering (DeFi) en non-fungible tokens (NFT) te reguleren is terecht bewaard voor een later stadium.

Tijd om zich aan te passen

Crypto asset service providers (CASP’s) hebben 18 maanden de tijd om zich aan de nieuwe verordening aan te passen, een vergunning te verkrijgen en aan de MiCA-vereisten te voldoen. Op dat moment krijgen zij een paspoort om in de hele EU actief te zijn. Dit betekent dat CASP’s met een vergunning diensten kunnen verlenen aan gebruikers in alle EU-lidstaten. Dit maakt het voor Web3-bedrijven veel gemakkelijker om aan de voorschriften te voldoen. Zij kunnen nu vertrouwen op één enkele code, in plaats van de versnipperde en dure aanpak van het toezicht die zij nu hebben.

Een kans voor Europa

Bedrijven vragen al lang om duidelijkheid in de regelgeving. Zelfs als er onenigheid bestaat over de details, biedt een kader dat gemakkelijk toegang biedt tot een van de grootste markten ter wereld enorme kansen. Duidelijke regelgeving creëert ook een gelijk speelveld voor marktspelers en maakt innovatie met zekerheid mogelijk.

Het voordeel voor de Europese Unie en haar lidstaten is om verschillende redenen interessant. De Web2-industrie en andere grote technologiebedrijven hebben zich rond Silicon Valley gegroepeerd. Hoewel in verschillende Europese steden hubs zijn ontstaan, kan niemand de dominantie van Silicon Valley als ’s werelds belangrijkste technologiecentrum betwisten. Met de komst van crypto’s en het Web3 heeft Europa een enorme kans om de volgende golf van technologische vernieuwers aan te trekken.

Duidelijke regelgeving stimuleert innovatie en concurrentievermogen op alle markten en biedt het soort veiligheid en zekerheid dat zowel investeerders als bedrijven nodig hebben. Met MiCA is Europa klaar om web3-ondernemers uit de hele wereld aan te trekken. Met de politieke wil en de juiste investeringen kan Europa het epicentrum van de industrie worden.

Terwijl we in de hele wereld uiteenlopende regelgevende benaderingen zien, neemt de Europese Unie een leidende positie in. Beleidsmakers en de industrie moeten dit doel het komende jaar zeker in het oog houden.

Zoals gewoonlijk zit het venijn in de details: na de MiCA-verordening zullen nu gedetailleerde regels worden ontwikkeld, die de tenuitvoerlegging in een groeiende sector zullen verduidelijken. De juiste aanpak is essentieel om de gewenste regelgevingsdoelstellingen en resultaten voor zowel de EU als de sector te bereiken.

---

Water – “bron van leven” wordt bron van verdriet

2/5/2023

Door Andreas Fruschki, Hoofd Thematische Aandelen bij Allianz Global Investors

Op 22 maart vond de Wereldwaterdag plaats. Deze dag wordt al 30 jaar door de Verenigde Naties gevierd als herinnering aan het essentiële belang van water als vitale hulpbron. In 2023 was het thema van de Wereldwaterdag “Accelerating Change”.

Het lijkt inderdaad dringend noodzakelijk de inspanningen voor een betere mondiale voorziening van bruikbaar water te versnellen. Hoewel ongeveer twee derde van het oppervlak van onze blauwe planeet bedekt is met water, bestaat slechts 0,3% van de wereldvoorraad uit zoet water. De beschikbaarheid ervan staat steeds meer onder druk, bijvoorbeeld door de klimaatverandering of de groeiende wereldbevolking. En dit gebeurt theoretisch al voor onze deur.

Winter droogte

De afgelopen maanden heeft zich in sommige Europese landen een nogal ongewoon fenomeen voorgedaan: winterdroogte. Grote rivieren zoals de Po en de Rijn hebben een historisch laag waterpeil geregistreerd. In Frankrijk heeft dit geleid tot een daling van de kernenergieproductie, met als gevolg hogere elektriciteitsprijzen, die het effect van de oorlog in Oekraïne en de stijgende gaskosten nog verergeren. Ook in Spanje, Portugal, Italië en Turkije viel weinig regen, waardoor de watervoorziening voor landbouw en steden afnam.

Bovendien zal het gebrek aan sneeuwval in de Alpen in Frankrijk, Zwitserland en Italië leiden tot minder sneeuwsmelt in het voorjaar en de zomer. Eind januari 2023 lag het sneeuwwaterequivalent (SWE – een maat voor de hoeveelheid in sneeuw opgeslagen vloeibaar water) 35% onder het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. Aangezien ongeveer 60% van het water in de Italiaanse rivieren afkomstig is van gesmolten sneeuw, belooft dit niet veel goeds.

Tekorten beheren

Gezien deze ontwikkelingen is het niet verrassend dat beleidsmakers in Europa ook intensief kijken naar maatregelen om watertekorten te beheersen. De maatregelen variëren van het ontwikkelen van passende plannen en oproepen tot waterbesparing, tot het bevorderen van efficiënter watergebruik en het investeren in modernisering van de infrastructuur.

Het goede nieuws is dat het bewustzijn van het probleem groeit en dat regeringen, bedrijven en de landbouwsector de noodzaak van actie hebben ingezien. Ander goed nieuws is dat “quick wins” zoals het repareren van lekken of het verminderen van afvalwater mogelijk zijn met relatief weinig inspanning. Lokale reparaties zijn echter vaak onvoldoende. Op veel plaatsen is de waterinfrastructuur verouderd en bereikt zij het einde van haar fysieke levensduur. Dit vereist grootschalige modernisering. In Italië bijvoorbeeld bereikt naar schatting 40% van het water de eindgebruikers niet door lekken. En alleen al in Londen, met zijn (riolerings)netwerk uit het Victoriaanse tijdperk, lekt naar schatting zo’n 25.000 liter per seconde.

Benodigde investeringen

In termen van financiële omvang en duur is de totstandbrenging van een moderne mondiale waterinfrastructuur een gigantische taak. Het gebrek aan evenwicht tussen vraag en aanbod neemt toe. Om onze levensstandaard te handhaven en de uitdagingen van de klimaatverandering het hoofd te bieden, zijn daarom toenemende investeringen nodig in de hele waardeketen van de waterindustrie.

Daarom vormt de watersector ook een groeikans op lange termijn voor investeerders. Er zijn immers genoeg oplossingen voor het probleem van de schaarste. Wat hier belangrijk is, is dat het niet gaat om het bevorderen van waterschaarste! Integendeel, het gaat erom te investeren in technologieën die de dreigende schaarste duurzaam kunnen verlichten of, idealiter, volledig kunnen vermijden.

Bedrijven die met hun producten het waterverbruik en -afval helpen verminderen, hebben potentieel. En beleggers kunnen zich aansluiten bij de aanbieders van oplossingen die actief bijdragen aan de verbetering van de watervoorziening, -kwaliteit en -duurzaamheid in de wereld. Dit kunnen efficiënte netwerkbeheerders en infrastructuurherstelbedrijven zijn, maar ook bedrijven in de zuiveringsindustrie of fabrikanten van slimme watertechnologieën.

Gezien de omvang van de uitdagingen en investeringsmogelijkheden die het thema water met zich meebrengt, wordt het duidelijk dat dit niet alleen de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG’s) 6 (schoon water en sanitaire voorzieningen) bevordert. Dit doel stond uiteraard centraal op de Wereldwaterdag. Integendeel, de maatregelen hebben ook betrekking op SDG 9 (Industrie, innovatie en infrastructuur), SDG 11 (Duurzame steden en gemeenschappen) of SDG 12 (Duurzame consumptie en productie). En dit lijkt niet onverenigbaar met het doorslaggevende belang van water als “bron van leven”.

---

Hoe doen goudbeleggingen het?

Door Alexis Bienvenu, fondsbeheerder bij La Financière de l’Echiquier
20 April 2023

Goud nadert zijn all-time highs: het steeg op 13 april tot boven 2.040 USD en nadert zijn all-time high van 6 augustus 2020, toen het 2.063 USD bereikte, een niveau dat ook in maart 2022 werd benaderd.

Toegegeven, in “reële” prijzen, gecorrigeerd voor inflatie, is het record nog ver weg, omdat de cumulatieve inflatie over drie jaar aanzienlijk is. Toch is de recente waarderingstrend duidelijk, vooral in vergelijking met het niveau begin 2019, onder de 1.300 dollar. Dat is meer dan 50% hoger.

Een waarschuwend effect

Het gele metaal is intelligent. Het reageert, via de tactische of speculatieve posities die financiers innemen, met finesse en anticipatie op de monetaire omstandigheden. Achteraf zien we vaak dat het een voorbode was van crises of belangrijke bewegingen in het monetaire beleid. Zo steeg het goud in 2008 sterk vlak voor de grote financiële crisis, toen de centrale banken de rente verhoogden.

In 2011, toen het zijn vroegere hoogtepunten van meer dan 1.800 dollar (in dollars van vandaag dus veel hoger) bereikte, fungeerde het als een doeltreffende afdekking tegen de verlaging van de Amerikaanse overheidsrating en de crisis van de eenheidsmunt.

Dus wat suggereert zijn huidige stijging?

“Ik zie de reële rente dalen. Goud reageert gunstig op een negatieve reële rente, d.w.z. wanneer de inflatie hoger is dan de rente. Toegegeven, de boodschap is onnauwkeurig, want er zijn verschillende maatstaven voor inflatie, in verschillende landen, en veel verwijzingen naar tarieven (korte, lange, huidige, verwachte…).

Maar alles bij elkaar zijn de factoren duidelijk. Het over enkele maanden verwachte algemene inflatieniveau in de VS zou, als het goud gelijk heeft, de positieve kloof met het gemiddelde percentage vergroten. Dit zou ofwel kunnen betekenen dat de inflatie hoog blijft, of zelfs stijgt, bij een gelijkblijvende rente, ofwel dat de rente sterk daalt, en vooral sneller dan de inflatie. Deze laatste hypothese geniet momenteel de voorkeur van de markt.

Sinds het faillissement van verschillende banken in de Verenigde Staten in maart verwacht de markt aanzienlijke renteverlagingen door de Federal Reserve (Fed) vanaf de tweede helft van 2023. Dit impliceert een grote vrees voor een recessie, bevestigd door de notulen van de laatste Fed-vergadering waarin deze hypothese centraal stond.

Een andere mogelijke boodschap van goud is “ik zie de dollar dalen”. Uitgedrukt in dollars kan de goudprijs de neiging hebben te stijgen om zijn reële waarde te behouden als de dollar daalt. Dit is wat er nu gebeurt. Ten opzichte van een mandje van wereldwijde valuta verliest de dollar sinds het laatste kwartaal van 2022 terrein. De reden voor deze zwakte is de veronderstelling van de markt dat de beleidsrente in de VS eerder en sterker zal dalen dan in de meeste andere regio’s. De consensus is bijvoorbeeld dat de rente in de eurozone in 2023 niet zal worden verlaagd, terwijl dat in de VS wel het geval is. Hetzelfde geldt voor het VK en Japan, waar de markt zelfs voorstander is van een renteverhoging. Wat China betreft, is het onwaarschijnlijk dat het de rente zal verlagen terwijl de activiteit op gang komt.

Een schuldencrisis?

De laatst denkbare boodschap: “Ik zie een Amerikaanse schuldencrisis”. Of het nu gaat om de kwetsbaarheid van regionale banken of commercieel vastgoed, die beide onder druk staan van renteverhogingen, of, erger nog, de politieke impasse over het Amerikaanse schuldenplafond, het is niet onmogelijk dat de Amerikaanse kredietwaardigheid in twijfel wordt getrokken. We herinneren ons de verlaging van de Amerikaanse rating op 5 augustus 2011. Een donderslag bij heldere hemel, die overeenkwam met het hoogtepunt van de vorige goudmarkt. Sinds 2022 zijn de kosten om zich in te dekken tegen het in gebreke blijven van de VS echter gestaag gestegen. Ook al lijkt een echte wanbetaling ondenkbaar, omdat het economisch suïcidaal zou zijn, de spanningen rond de stemming om het schuldplafond te verhogen zouden de komende maanden verder kunnen oplopen. In 2011 rechtvaardigde S&P zijn downgrade met de volgende verklaring: “de downgrade weerspiegelt onze mening dat de doeltreffendheid, stabiliteit en voorspelbaarheid van het politieke beleid en de instellingen zijn verzwakt”. Zijn er overeenkomsten met de huidige situatie?

Onze oude vriend goud waarschuwt ons, laten we ernaar luisteren. Gelukkig is er geen tekort aan kwaliteitsactiva, maar je moet ze wel spotten en een prijs betalen.

Voltooid op 14/04/2023

 

---

Biodiversiteit is de belangrijkste uitdaging na klimaatverandering

Door Daniel Wild, Chief Sustainability Officer bij J. Safra Sarasin

19 April 2023

 

De gevolgen van het verlies aan biodiversiteit zijn reeds merkbaar en meetbaar. Veel diersoorten zijn de afgelopen 50 jaar uitgestorven. We moeten erkennen dat ons begrip van biodiversiteit en de vaststelling van maatregelen en doelstellingen misschien tien jaar achterloopt op dat van de klimaatverandering.

 

Hoe belangrijk is het voor de planeet?

 

Biodiversiteit is cruciaal voor de planeet en is het belangrijkste probleem na de klimaatverandering. Naar schatting is meer dan de helft van het wereldwijde bbp direct of indirect afhankelijk van intacte ecosystemen (bv. bodem, lucht, water) via daarmee samenhangende ecosysteemdiensten zoals bestuiving, bescherming tegen overstromingen of CO2-opslag. Het verlies aan biodiversiteit is voornamelijk gebaseerd op vijf problemen:

 

• Verandering van land- en zeegebruik
• Vervuiling
• Overexploitatie van soorten
• Klimaatverandering
• Invasieve soorten

 

Het gevaar is reëel en niet alleen hypothetisch, want de gevolgen van het verlies aan biodiversiteit zijn al merkbaar en meetbaar. Zo is de Living Planet Index, die gegevens verzamelt over 20.811 populaties van 4.392 soorten, de afgelopen 50 jaar met meer dan 68% afgenomen.

 

Voldoende aandacht?

 

Deze belangrijke kwestie krijgt steeds meer aandacht, met meer media-aandacht en reportages over het onderwerp. Maar ook bij mensen die hun eigen omgeving observeren: de vogels en vlinders die wij als kinderen kenden, zijn verdwenen. Vroeger zaten de ruiten na een rit door het platteland onder de insecten. Ze blijven verrassend schoon vandaag. De samenleving begint al deze verbanden te zien, hoewel zij nog steeds moeite heeft om de enorme complexiteit van het mondiale ecosysteem te begrijpen.

 

Zijn landbouwers voldoende gevoelig voor biodiversiteit?

 

Landbouw en bosbouw behoren zeker tot de belangrijkste biodiversiteitsthema’s, omdat zij veel negatieve gevolgen hebben (landgebruik, ontbossing, gebruik van pesticiden, afspoeling, monoculturen, enz.), maar ook sterk afhankelijk zijn van gezonde ecosysteemdiensten.

Het volstaat echter niet om alleen de boeren de schuld te geven, want ook de consumenten zullen hun vraag moeten aanpassen. In dit verband zal het belangrijk zijn de vraag naar hulpbronintensieve producten (bijvoorbeeld de CO2- en waterintensieve rundvleesproductie) te verminderen en zich te richten op duurzamere productiemiddelen.

 

 

COP15: welk resultaat?

 

Erkend moet worden dat ons begrip van biodiversiteit en de vaststelling van de nodige maatregelen en doelstellingen misschien tien jaar achterloopt op de klimaatverandering. Het Verdrag van Montreal inzake biodiversiteit, dat het resultaat is van COP15, zet daarom de bakens uit, bevestigt het belang van biodiversiteit en stelt een wereldwijd kader vast om de uitdagingen van het verlies aan biodiversiteit aan te pakken.

 

Er worden ook concrete doelstellingen vastgesteld, zoals herstel van 30% van de aangetaste ecosystemen, vermindering van de risico’s van pesticiden met ten minste 50% of vermindering van de introductie van invasieve uitheemse soorten met ten minste 50%. Dit alles tegen 2030.

Op basis van dit stappenplan moet echter nog veel werk worden verzet om de methoden te definiëren. Het succes van het kader hangt sterk af van de politieke wil om wereldwijd samen te werken en tijdig de regels uit te voeren die nodig zijn om deze doelstellingen te verwezenlijken.

 

Biodiversiteit en rendement op beleggingen: een goede combinatie?

Dat hangt af van de opzet van de strategie. Net als bij andere duurzaamheidsthema’s vertonen aanbieders van oplossingen vaak een bovengemiddelde groei wanneer zij bijdragen aan de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG’s), waarvan biodiversiteit er uiteraard één is. Maar aangezien de relevantie van biodiversiteit vele sectoren omvat, is het niet gemakkelijk om de financiële kenmerken van een mogelijke aanpak te definiëren, of zelfs om een relevante benchmark te bepalen.

 

---

Wat zijn de wereldwijde economische verliezen door natuurrampen?
Door AON plc

13 April 2023

Het rapport Weather, Climate and Catastrophe Insight 2023 schetst de wereldwijde trends in natuurrampen en klimaat om betere beslissingen te kunnen nemen om de volatiliteit te beheersen en de wereldwijde veerkracht te verbeteren.

Uit het rapport blijkt dat natuurrampen in de 12 onderzochte maanden wereldwijd 313 miljard dollar aan economische schade veroorzaakten (4% boven het gemiddelde van de 21e eeuw), waarvan 132 miljard dollar door verzekeringen werd gedekt. Hoewel een groot deel van het verlies in 2022 niet verzekerd was, is het dekkingsgat van 58% nog steeds een van de laagste ooit, wat wijst op een positieve verschuiving in de manier waarop bedrijven volatiliteit aanpakken door risico’s te beperken en op de toegenomen bescherming die verzekeraars bieden aan achtergestelde gemeenschappen door toegang tot kapitaal.

Uit de gegevens blijkt dat 2022 het op vier na duurste jaar ooit was voor verzekeraars, met ongeveer 50-55 miljard dollar verzekerde schade in verband met orkaan Ian in de VS (de op één na duurste natuurramp in de verzekeringsgeschiedenis).

Ook in België

België heeft de afgelopen jaren ernstige natuurrampen meegemaakt. In juli 2021 troffen historische overstromingen een groot deel van het land en veroorzaakten enorme economische en verzekeringsverliezen. De ramp eiste 41 levens en de verzekerde verliezen bedroegen ongeveer 2,5 miljard euro, waarvan ongeveer 1 miljard euro door de gewesten (voornamelijk het Waalse Gewest) werd vergoed in een publiek-privaat partnerschap. De autoriteiten evalueren momenteel het niveau van samenwerking tussen de verzekeraars en de gewesten. Met de steun van deze laatste zou het overstromingsrisico verzekerbaar moeten blijven. De terugkeerperiode van een gebeurtenis zoals de overstromingen van juli 2021 wordt geschat op meer dan 300 jaar, wat het zeer extreme karakter van deze natuurramp in België bevestigt.

In 2022 werd België opnieuw getroffen, ditmaal door een zware Europese storm. De verzekerde verliezen op de Belgische markt bedroegen in totaal 600 miljoen euro. Deze recente verliezen hebben een aanzienlijke impact gehad op de herverzekeringsdekking die Belgische verzekeraars hebben aangekocht.

Enerzijds hebben herverzekeraars gevraagd dat verzekeraars meer risico in retentie houden, waardoor de resultaten van de verzekeraars volatieler worden. Anderzijds hebben de herverzekeraars hun tarieven in de loop der jaren aanzienlijk verhoogd. In combinatie met de huidige hoge inflatie zal dit een negatief effect hebben op de prijsstelling van verzekeringspolissen.

België heeft de afgelopen jaren te maken gehad met ernstige natuurrampen. In juli 2021 troffen historische overstromingen een groot deel van het land en veroorzaakten enorme economische en verzekerde verliezen. De ramp eiste 41 levens en de verzekerde verliezen bedroegen ongeveer 2,5 miljard euro, waarvan ongeveer 1 miljard euro door de gewesten (voornamelijk het Waalse Gewest) werd vergoed in een publiek-privaat partnerschap. De autoriteiten evalueren momenteel het niveau van samenwerking tussen de verzekeraars en de gewesten. Met de steun van deze laatste zou het overstromingsrisico verzekerbaar moeten blijven. De terugkeerperiode van een gebeurtenis zoals de overstromingen van juli 2021 wordt geschat op meer dan 300 jaar, wat het zeer extreme karakter van deze natuurramp in België bevestigt.

In 2022 werd België opnieuw getroffen, ditmaal door een zware Europese storm. De verzekerde verliezen op de Belgische markt bedroegen in totaal 600 miljoen euro. Deze recente verliezen hebben een aanzienlijke impact gehad op de herverzekeringsdekking die Belgische verzekeraars hebben aangekocht.

Enerzijds hebben herverzekeraars gevraagd dat verzekeraars meer risico in retentie houden, waardoor de resultaten van de verzekeraars volatieler worden. Anderzijds hebben de herverzekeraars hun tarieven in de loop der jaren aanzienlijk verhoogd. In combinatie met de huidige hoge inflatie zal dit een negatief effect hebben op de prijsstelling van verzekeringspolissen.

Diverse bevindingen

Terwijl technologische innovatie een beter begrip van het mechanisme van rampen en een snellere en grondigere beoordeling van de door een gebeurtenis veroorzaakte schade mogelijk maakt, onderzoekt de studie veerkracht en het vermogen om de gevolgen van klimaatverstoring te boven te komen (niet alleen in termen van fysieke risico’s, maar ook op gebieden zoals de gezondheid van werknemers) en benadrukt zij de noodzaak om veelzijdige strategieën te ontwikkelen die rekening houden met de beperking van klimaatveranderingsgerelateerde risico’s op alle fronten.

Andere bevindingen van het rapport 2023 Weather, Climate and Catastrophe Insight zijn onder meer de volgende:

– 421 significante natuurrampen deden zich voor in 2022, boven het 21e eeuwse gemiddelde van 396.
– 31.300 mensen verloren hun leven door natuurrampen in 2022, waaronder meer dan 19.000 hittegerelateerde doden alleen al in Europa, voornamelijk als gevolg van hittegolven.
– Eunice was de duurste storm in Europa sinds 2010, met 3,4 miljard dollar aan verzekerde verliezen. Wijdverspreide hagelbuien in Frankrijk droegen bij tot de op één na hoogste uitbetalingen voor natuurrampen in het land, met een recordbedrag van 6,9 miljard euro (7,4 miljard dollar).
– Europa, de VS, China en andere regio’s werden zwaar getroffen door droogte en hittegolven. De verzekeringsuitkeringen voor droogterisico’s waren met 12,6 miljard dollar wereldwijd de op één na hoogste ooit.
– De moessonoverstromingen in Pakistan hadden grote humanitaire gevolgen voor het land. In een samenvatting van het moessonseizoen van 2022 zegt het Pakistaanse Meteorologische Agentschap dat de regenval in het hele land tussen juli en september 175% boven het gemiddelde lag.

Veerkracht opbouwen

De verwoestingen die rampen over de hele wereld aanrichten, onderstrepen de noodzaak van een grootschaliger toepassing van risicobeperkende strategieën, waaronder beter rampenbeheer en waarschuwingssystemen die de veerkracht verbeteren. Hoewel de effecten van klimaatverandering overal ter wereld steeds zichtbaarder worden, behoren sociaaleconomische aspecten, demografische veranderingen en de verdeling van de welvaart nog steeds tot de belangrijkste oorzaken van financiële verliezen. De gegevens in dit verslag helpen organisaties niet alleen om hun eigen risico’s beter te beperken, maar ook om stappen te ondernemen om de wereldwijde beschermingskloof te verkleinen en de gemeenschappen waarin wij leven en werken beter te beschermen.

De onderstaande tabel toont de top 10 van gebeurtenissen die in 2022 economische verliezen veroorzaakten.

Het volledige rapport en een korte video zijn beschikbaar op de interactieve microsite van Aon. Naast het rapport kunnen lezers actuele en historische catastrofegegevens en gebeurtenisanalyses bekijken op catastropheinsight.aon.com.

 

---

Wat is shrinkflation?

Door ODDO BHF

23 Maart 2023

 

Als de doos pralines die u voor Valentijnsdag ontving half leeg was, ligt de fout bij bepaalde merken die niet aarzelen om de hoeveelheden te verminderen terwijl de prijs hetzelfde blijft en een te grote verpakking wordt gebruikt. Deze praktijk, beter bekend als shrinkflation, is volkomen legaal. In een klimaat van wijdverbreide kosteninflatie en druk op de toeleveringsketen nemen merken steeds vaker hun toevlucht tot shrinkflation en andere onorthodoxe strategieën. Maar volgens een studie van Kroger 84.51° is één op de drie consumenten niet op de hoogte van dit fenomeen.

 

Shrinkflation: een vage praktijk om marges te beschermen

 

Zoals blijkt uit de Amerikaanse consumentenprijsindex, die steeg van bijna 0% vlak na Covid tot een piek van ongeveer 9% afgelopen zomer, heeft het jaar 2022 een uiterst virulente inflatieschok gekend. Bij nadere beschouwing blijkt dat deze schok zeer algemeen was en zowel de landbouwgrondstoffen als de lonen, de energie en de transportkosten heeft getroffen.

 

Zo werd de agrovoedingssector niet gespaard en verhoogden veel spelers hun prijzen, waarbij ze de kosten van de inflatie doorberekenden aan de consument, een bekende praktijk. Naast prijsverhogingen hebben producenten andere, minder duidelijke praktijken om hun marges te beschermen in een context van stijgende kosten over de hele linie.

 

De bekendste en meest voorkomende praktijk onder producenten is “shrinkflation”. De definitie daarvan is uiterst eenvoudig: de hoeveelheid verminderen met behoud of zelfs verhoging van de verkoopprijs. De toepassing ervan is moeilijk herkenbaar voor de consument, die zelden let op het gewicht van de producten die hij in zijn karretje legt. Krimpflatie kan dus worden vergeleken met onzichtbare inflatie, die zeer waarschijnlijk wordt onderschat in de conventionele indexen voor inflatiemeting.

 

Welke producten?

 

De meest getroffen producten zijn de zogenaamde verwerkte producten, zoals yoghurt, snacks, dranken en kaas. Afgezien van het gewicht van het product bestaat er geen indicator waarmee de ontwikkeling van de verhouding tussen hoeveelheid en prijs van deze producten kan worden gevolgd. Voor minder verwerkte producten zoals verse producten (groenten en fruit, enz.) worden de prijzen daarentegen per kilo aangegeven, zodat de consument prijsstijgingen gemakkelijker kan waarnemen.

 

Merken wedijveren in vernuft om kopers te misleiden en aarzelen niet om met de grootte van de verpakking te spelen om mensen te doen geloven dat de hoeveelheden groter zijn. Het bekendste voorbeeld is dat van de cornflakesverpakkingen, die vaak onevenredig groot zijn in verhouding tot de hoeveelheid producten die ze bevatten. Sterker nog, merken gaan zelfs zo ver dat ze kopers ervan overtuigen dat deze verkleining van de hoeveelheid voor hun eigen bestwil is. Zo heeft het merk Coca-Cola in april 2019 het formaat van zijn in Zwitserland verkochte blikjes teruggebracht van 50 cl tot 45 cl, terwijl het uitlegde dat deze vermindering in feite een reactie was op de verwachtingen van de consument.

Tegen alle verwachtingen in maakt het formaat van 50 cl in mei zijn comeback in Zwitserland. De woordvoerder van het merk rechtvaardigt deze ommezwaai aan de hand van consumentenonderzoeken. De supermarkten hebben echter een beslissende rol gespeeld in deze strijd. De Coop besloot de tegenaanval in te zetten door flessen van 50 cl te importeren, eerst uit Polen, vervolgens uit Oekraïne en Servië, nog steeds voor 1,35 frank per stuk, terwijl ze tegelijkertijd de Zwitserse flessen van 45 cl verkochten. Bovendien besloot de detailhandelaar opnieuw flesjes Pepsi, de historische rivaal van Coca-Cola, in zijn assortiment op te nemen. Uiteindelijk besloot de frisdrankproducent vier jaar later terug te krabbelen en dezelfde prijzen te handhaven!

 

Europa in de frontlinie

 

Helaas is dit voorbeeld nog in de minderheid en gaat de trend in de richting van een toenemend gebruik van shrinkflation. Omkeringen zijn immers zeldzaam, zelfs wanneer de inflatie daalt. Zo schat de vereniging Foodwatch dat in Frankrijk in 2022 de hoeveelheden van 6% van de verkochte producten zijn verlaagd.

 

Eind 2022 heeft de Répression des Fraudes een onderzoek ingesteld in verpakkingsfabrieken. Zij heeft de op de verpakkingen vermelde hoeveelheden kunnen vergelijken met het werkelijke gewicht van de producten. Het onderzoek werd ook uitgevoerd in voedingswinkels om de etiketten op deze producten te onderzoeken. De eind januari meegedeelde resultaten wijzen op afwijkingen in 11% van de bezochte winkels en in 7 van de 31 geïnspecteerde fabrieken, voornamelijk met betrekking tot chocoladerepen, huishoudelijke en hygiëneproducten, maar ook yoghurt. De Franse regering roept daarom op tot meer transparantie en pleit voor het gebruik van mobiele toepassingen om de consument beter te informeren.

 

Na Frankrijk is het nu de beurt aan Polen om de krantenkoppen te halen en, zoals de Financial Times het treffend formuleert: “Consumenten hebben niet alleen een goed gevulde portemonnee nodig, maar ook een vergrootglas om door de verpakkingen te zeven”. Met een inflatie in Polen van ongeveer 17%, bijna het dubbele van het gemiddelde in de eurozone, wordt krimpflatie beoefend met een intensiteit die nooit eerder is vertoond.

Hoewel je er vandaag de dag geen dag over hoort in de pers, is shrinkflation geen nieuwe praktijk.

 

De techniek werd gebruikt door Romeinse keizers, die de randen van zilveren en gouden munten bijsneden of zelfs koper en andere goedkopere metalen invoerden om hun imperium te financieren. Meer recentelijk, na de Brexit in 2016, hebben producenten en distributeurs die in het Verenigd Koninkrijk actief zijn hun toevlucht genomen tot deze strategie op grote schaal omdat de kosten, inclusief douanerechten, de pan uitrezen.

Maar er zijn ook andere wapens beschikbaar voor de agrovoedingssector. Een voorbeeld is cheapflation, waarbij goedkopere ingrediënten worden gebruikt, die voor de consument nog moeilijker te herkennen zijn. Voorbeelden hiervan zijn boter waarin palmolie de melk vervangt, snoepgoed waarin glucosestroop de suiker vervangt en tandpasta die steeds minder fluoride bevat. Deze veranderingen hebben vaak een negatief effect op de gezondheid van de consument, om nog maar te zwijgen van de ecologische gevolgen.

 

Conclusie

 

De gevolgen van de inflatieschok van 2022 gaan verder dan de prijsstijging die aan de hand van traditionele indicatoren wordt gemeten. Onduidelijke praktijken die altijd al hebben bestaan, zoals shrinkflation, of recentere methoden, zoals cheapflation, hebben een recordaanvaarding gekend. Het doel van de spelers in de voedingsindustrie is hun marges te beschermen in een context van algemene kostenstijgingen. Maar deze technieken zijn niet zonder gevolgen voor het vertrouwen van de consument, zijn gezondheid en die van onze planeet. We kunnen iedereen dus alleen maar aanraden om verwerkte producten zoveel mogelijk te vermijden en meer tijd in de keuken door te brengen. Zoals voedselschrijver Michael Pollan zegt: “Je kunt eten wat je wilt, zolang je het maar zelf kookt”.

 

---

Een jaar na de Russische inval in Oekraïne, welke lessen kunnen er worden geleerd voor ESG?

Door Matt Christensen, Global Head of Sustainable and Impact Investing, Allianz GI
20 Maart 2023

De invasie van Russische strijdkrachten in Oekraïne, die in februari 2022 begon, heeft wereldwijd een grote reikwijdte en heeft enorme gevolgen gehad voor de ‘just-in-time’ economie, de politiek en het begrip duurzaamheid. Een jaar na het begin van het conflict kunnen enkele specifieke lessen worden getrokken (of in sommige gevallen getrokken worden).

Versnelde ontwikkeling van schone en betaalbare alternatieve energiebronnen

Rusland is de op één na grootste producent van aardgas ter wereld. Het beschikt over de grootste gasreserves ter wereld en behoort tot de drie grootste producenten van ruwe olie ter wereld. Door het conflict werden de veiligheid, de toegang en de betaalbaarheid van energie wereldwijd, maar vooral in Europa, snel op de proef gesteld en werden de belangrijkste betrokkenen gedwongen bronnen als gas en kernenergie te overwegen. De zachte winter heeft de economie en het klimaat tot dusver beschermd tegen de ergste gevolgen van de oorlog. Toch is het pleidooi voor een veerkrachtige energiearchitectuur duidelijk. Verwacht wordt dat hernieuwbare energiebronnen vorig jaar voor het eerst de grens van 300 GW hebben overschreden.

Reorganisatie van de economie

Om onze ambities op het gebied van schone energie te ondersteunen, moeten we de manier waarop we strategische metalen en mineralen betrekken, volledig herzien. Rusland is een belangrijke producent van basismetalen en volgens Economist Intelligence importeren landen die meer dan 77% van het mondiale bbp vertegenwoordigen aanzienlijke hoeveelheden van ten minste één basismetaal uit Rusland of Oekraïne. Meer bepaald hangt schone energie af van nikkel, waarvan Rusland de grootste producent ter wereld is, maar de geopolitieke onzekerheid heeft de aandacht gevestigd op de bijdrage van China aan lithium en zeldzame aardmetalen. De enige manier om in de toekomst duurzaam in de behoefte aan grondstoffen voor schone energie te voorzien, is het effectief recyclen van elektronische producten (“e-waste”).

Voedsel voor gedachten

De omvang van de Russische en Oekraïense landbouweconomie en hun bijdrage aan de mondiale voedselvoorzieningsketen is ook aan het licht gekomen, waardoor de crisis rond de kosten van levensonderhoud een extra dimensie krijgt. Het conflict bood een glimp van wat er zou kunnen gebeuren als de mondiale voedselvoorzieningsketen voor langere tijd zou worden verstoord, mogelijk als gevolg van klimaat- of biodiversiteitsgerelateerde gebeurtenissen. Zonder een systematische transformatie van het mondiale ecosysteem zal de ongelijkheid op voedselgebied toenemen, zal de bijdrage van voedsel aan de klimaatverandering niet verbeteren en zouden de gezondheidsdiensten, die al onder druk staan, nog meer onder druk kunnen komen te staan.

Defensie

Het thema van de kapitaaltoewijzing aan de defensiesector kwam in maart 2022 op de voorgrond. Terwijl de markt een consensus bereikte over controversiële wapens, waren de meningen verdeeld over het al dan niet opnemen van defensiebedrijven in fondsen met een duurzaamheidslabel op basis van militaire uitrusting en diensten of kernwapens (binnen of buiten het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens (NPV)).

ESG is dood, lang leve E, S en G?

Door de energiecrisis als gevolg van het conflict werd de GSS al snel een heet politiek hangijzer. Onderinvesteringen in de wereldwijde energie-infrastructuur, maar vooral in Europa, kregen de schuld van de ESG en een achterhaalde klimaatagenda. Hoewel dit veeleer werd ingegeven door politieke agenda’s dan door de inhoud, moest ESG echte vragen beantwoorden over de toepassing ervan op investeringsbeslissingen.
Daarom is er behoefte aan een gemoderniseerd en robuust kader voor niet-financiële risico’s dat alle beleggingsstrategieën kan onderbouwen.

Op weg naar transitie

De gebeurtenissen van het afgelopen jaar hebben niet alleen de veerkracht van ESG op de proef gesteld, maar de markten ook uitgedaagd na te denken over de overgang naar de groene economie in plaats van zich uitsluitend op de groene economie te richten. Nieuwe groene regelgeving werd verwarrend genoemd en losgekoppeld van de echte wereld van ontkoling en risicobeperking. Er is behoefte aan een meer holistische benadering van de reële gevolgen en de toekomstige economische veerkracht. Transitie kan daarbij de hoeksteen vormen. Het formaliseren van de bijdrage die transitie en sterke betrokkenheid bij bedrijven kan leveren, kan samen met groene regelgeving de nodige investeringen aantrekken.

Zelfs een land dat zo politiek verdeeld is als de VS over klimaatveranderingskwesties heeft het idee van transitie als basis voor zijn toekomstige economie omarmd. Misschien deels als reactie op de gebeurtenissen in het verre Oekraïne is de regering-Biden erin geslaagd verschillende wetsvoorstellen voor in totaal meer dan 1 biljoen dollar goed te keuren die een groen netwerk zullen creëren en groene technologieën zullen subsidiëren. Een meerjarige transformatie zal andere bestaande transitieplannen in de Europese Unie en China onder druk zetten.
Als we iets hebben geleerd van de schokkende gebeurtenissen van 24 februari 2022, dan is het wel dat de GSS-wereld in de toekomst verfijnder zal worden in zijn economische en politieke logica, naarmate landen en economische blokken ervoor zorgen dat hun energiezekerheid nauwer aansluit bij hun klimaatambities.

---

Hoe beschermt u uw partner bij een overlijden?

Door Astrid Dutré en Sophie Slits, Senior Estate Planners bij Nagelmackers

2 Maart 2023

Hoe kunt u ervoor zorgen dat uw partner financieel en juridisch beschermd is in geval van overlijden?

De juridische keuze voor een samenlevingsvorm heeft belangrijke juridische en fiscale gevolgen tijdens het leven van het koppel en ook bij het overlijden van een van de twee.

 

Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten?

 

1. De wettelijke vererving van het vermogen van de partners
2. Vermogensplanning

 

De wettelijke vererving van het vermogen van de partners

 

Maakt u geen testament op, dan bepaalt de wetgever wie uw erfgenamen zijn en waarop ze elk recht hebben.

We spreken ook wel over de wettelijke devolutie en richten ons in het bijzonder op de toepasselijke regels voor de partner.

 

De langstlevende echtgenoot heeft een speciaal statuut omdat hij of zij altijd erft, ongeacht de personen met wie hij of zij tot de nalatenschap komt.

Als er kinderen zijn, erft de langstlevende altijd het vruchtgebruik van de nalatenschap en de kinderen de blote eigendom.

Zijn er geen kinderen, dan erft de langstlevende echtgenoot – ongeacht het gekozen huwelijksvermogensstelsel de volle eigendom van het gemeenschappelijk of onverdeeld vermogen dat samen werd opgebouwd. De langstlevende echtgenoot erft het vruchtgebruik op de eigen goederen van de overledene. De andere erfgenamen (broers, zusters, moeder, vader) erven de blote eigendom.

 

Komt de langstlevende echtgenoot echter samen met erg verre familieleden tot de nalatenschap (nonkels, tantes, neven en nichten), dan erft de langstlevende echtgenoot de gehele nalatenschap in volle eigendom.

 

En hoe zit het met samenwonenden?

 

Laat ons beginnen met de wettelijke samenwoners, zij dus die een verklaring afgelegd hebben voor de ambtenaar van de burgerlijke stand.

De wettelijk samenwonende partner erft slechts het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel.  De overige wettige erfgenamen, zoals uw kinderen, verkrijgen dus de blote eigendom van uw gezinswoning en de volle eigendom van de overige goederen.

 

Dat wettelijke erfrecht is dus vrij beperkt. Bovendien is de wettelijk samenwonende geen reservataire erfgenaam. Het erfrecht op de gezinswoning is dus onzeker omdat het bij testament kan worden ontnomen. De langstlevende echtgenoot heeft daarentegen meer zekerheid over zijn erfrechten, aangezien hij een reservatair erfgenaam is.

 

Ten slotte zijn er de feitelijk samenwonenden, d.w.z. degenen die op hetzelfde adres wonen. Als u feitelijk samenwoont, erft u wettelijk niets van uw partner.

Wil men in deze situaties als samenwoner erfrechten toekennen aan elkaar, dan moeten er maatregelen worden genomen. Zo kan men elk een testament opmaken.

 

Meer dan ooit is het duidelijk dat het erfrecht van onze partner heel erg kan verschillen naargelang het gekozen statuut.  De aanwezigheid van gemeenschappelijke kinderen of kinderen uit een vorige relatie heeft ook een impact op wat onze partner erft.

 

Successieplanning

 

In de praktijk willen sommige partners verder gaan dan de wet voorschrijft. Ze willen zichzelf extra garanties toebedelen ter bescherming. Daar hebben ze vaak goede redenen voor. Denk bijvoorbeeld aan een koppel zonder kinderen, of omdat een koppel meent dat de kinderen nog te jong of onvolwassen zijn om betrokken te worden in een vermogensplanning.

In dat geval spreken we over een horizontale planning, een successieplanning tussen partners dus.

 

Partners richten zich in eerste instantie tot elkaar en er wordt nog niet gedacht aan een overdracht naar de volgende generatie.

 

Op welke planningsinstrumenten kunnen partners een beroep doen?

 

• Het huwelijkscontract

In geval van een huwelijk is het van belang het huwelijksvermogensstelsel te analyseren en, indien er een huwelijkscontract is, welke clausules inzake vermogensverdeling tussen de echtgenoten zijn overeengekomen.

 

Bent u gehuwd of gaat u trouwen, dan zet u met uw huwelijkscontract en het door u gekozen huwelijksstelsel al een belangrijke stap in uw horizontale planning.

We denken daarbij bijvoorbeeld aan de toevoeging van het keuzebeding van het gemeenschappelijk vermogens voor koppels gehuwd onder een gemeenschapsstelsel. Voor paren die onder het stelsel van scheiding van goederen zijn gehuwd, kan dit keuzebeding van toepassing zijn indien zij onderling een intern gemeenschappelijk vermogen hebben gecreëerd.

 

Door een keuzebeding, zal de langstlevende echtgenoot bij het overlijden van zijn of haar echtgenoot kunnen kiezen tussen verschillende mogelijkheden om het gemeenschappelijk vermogen aan hem/haar te laten toekomen. Deze keuze hangt af van zijn of haar wensen op dat moment en heeft een eigen fiscaal prijskaartje.

 

• De schenking

De schenking is mogelijk voor de verschillende samenlevingsvormen.

 

De schenking tussen echtgenoten is natuurlijk een zeer praktische tool. Schenkingen tussen echtgenoten buiten een huwelijkscontract om kunnen altijd worden herroepen. Dat is belangrijk mocht het huwelijk ooit op een echtscheiding uitlopen.

Voor samenwonenden (wettelijk of feitelijk) is de situatie anders. De schenking is onherroepelijk. Gegeven is gegeven.

 

Aan de schenking kan ook een conventioneel beding van terugkeer worden gekoppeld, waardoor de geschonken goederen vrij van erfbelasting terugkeren naar de schenker indien de begiftigde voor hem zou komen te overlijden.

 

Een schenking tussen echtgenoten is enkel mogelijk voor eigen goederen.  Goederen die tot de huwgemeenschap behoren, kunnen niet aan elkaar geschonken worden.

Bij een schenking moet rekening worden gehouden met de reserve van de kinderen. Het aandeel waarover men altijd vrij kan beschikken, en dat dus aan de partner wordt geschonken, bedraagt de helft van het vermogen.

 

• Het testament

 

Een testament is een akte waarbij wordt bepaald aan wie een deel van de nalatenschap zal toekomen op het moment van overlijden.

Het is dan mogelijk om vandaag te beslissen wat er na het overlijden met de nalatenschap zal gebeuren.

Het opstellen van een testament kan nuttig of zelfs noodzakelijk zijn wanneer partners zich optimaal willen beschermen of bij hun overlijden iets willen toekennen.

 

Bij een huwelijk zonder kinderen erft de langstlevende echtgeno(o)t(e) mogelijk samen met andere erfgenamen zoals de ouders, broers en zussen Soms is dat niet wenselijk. In een dergelijk geval kan bij testament worden afgeweken van de wettelijke devolutie. Aangezien de ouders niet langer reservatair beschermd zijn, kan alles aan de langstlevende partner nagelaten worden.

 

Feitelijk samenwonenden erven niet automatisch van elkaar en wettelijk samenwonenden hebben slechts een beperkt erfrecht (vruchtgebruik van de woning). Daarom kan het nuttig zijn om elkaar door middel van een testament te bevoordelen.

 

Een testament wordt pas van kracht bij overlijden en heeft het voordeel dat het altijd kan worden herroepen.

 

Men mag echter nooit de reserve van de kinderen uit het oog verliezen, die overeenkomt met de helft van het vermogen van de overleden ouder.

 

• Het beding van aanwas

 

Het beding van aanwas is een contract waarin twee partijen bedingen dat bepaalde goederen bij het overlijden van de ene partij zullen aanwassen bij de goederen van de andere.

Doordat het om een kanscontract gaat, is er op de aanwas van roerende goederen geen erf- of schenkbelasting verschuldigd.  Die planningstechniek wordt door de fiscus echter in de gaten gehouden. Elk gewest geeft immers zijn eigen voorwaarden gesteld. Daarom is het des te belangrijker om in dit verband contact op te nemen met een juridisch adviseur of notaris.

 

• Levensverzekering – Begunstigingsclausules

 

Bij het afsluiten van een levensverzekering kunt u ook aanduiden wie de begunstigde van het kapitaal zal zijn bij uw overlijden. Duidt u niemand aan, dan zal het kapitaal standaard uitgekeerd worden aan uw nalatenschap.

Met een levensverzekering kunt u wie u dierbaar is als begunstigde aanwijzen.

 

Het is echter belangrijk om van tijd tot tijd te controleren of deze begunstigden nog steeds de mensen zijn aan wie u het overlijdenskapitaal wilt toekennen.

Zolang de begunstiging van de levensverzekering niet uitdrukkelijk aanvaard is door de begiftigde, kunt u de namen van de begunstigden bij leven nog steeds aanpassen.

Afhankelijk van de structuur en het statuut van de begunstigde, kunnen er verschillen zijn op het vlak van de te betalen erfbelasting, alsook op het vlak van de verdeling van het overlijdenskapitaal.

Het is noodzakelijk regelmatig de balans op te maken en uw bankier of verzekeraar om informatie te vragen.

 

Deze publicatie dient uitsluitend ter informatie en is niet bindend voor de bank.  Ze houdt geen rekening met uw persoonlijke situatie en kan daarom nooit worden beschouwd als juridisch of fiscaal advies of als advies inzake financiële planning. Gezien de complexiteit van bepaalde transacties en de civiele en fiscale gevolgen ervan, raden wij u ten zeerste aan uw notaris of persoonlijke adviseur te raadplegen. Deze brochure is gebaseerd op de wetgeving die van kracht is in januari 2023

 

---

De klimaatuitdaging en de energieproblematiek

 

Door Ludivine de Quincerot, hoofd ESG & Financiële analyse, en Andréa Sekularac, Sustainable Investment Officer bij Rothschild & Co Asset Management

20 Februari 2023

 

Eind 2022 lijkt het geopolitieke en economische klimaat niet bevorderlijk om nog meer ecologische maatregelen te nemen, terwijl de latente maatschappelijke spanningen nog groter zijn geworden. Is de naleving van de Overeenkomst van Parijs en de verwezenlijking van de Net Zero doelstelling nog haalbaar in deze context, die a priori niet erg gunstig is voor de milieuzaak?

 

Een COP in een gespannen internationale context

 

De COP27 eindigde met gemengde gevoelens. Sommige engagementen inzake de vermindering van broeikasgasemissies of het afstappen van fossiele brandstoffen zijn aangescherpt. Verliezen en schade hebben echter meer aandacht gekregen in het debat. Aangezien de ontwikkelingslanden als eerste worden blootgesteld aan de gevolgen van de opwarming van de aarde, waarvoor de ontwikkelde landen hoofdzakelijk verantwoordelijk zijn, werden de deelnemers het uiteindelijk eens over de oprichting van een nieuw fonds om de zwaarst getroffen landen te helpen.

 

Dit besluit, dat het resultaat is van een dertig jaar oude vaststelling, is niet zomaar anekdotisch en geeft een sterk signaal. Tot nu toe is er weinig of niet geïnvesteerd in omgaan met de gevolgen van de klimaatverandering. De meest getroffen landen helpen is rechtvaardig. Toch blijkt uit deze herschikking van prioriteiten dat we nu zowel de gevolgen als de oorzaken trachten te bestrijden. Dat werpt een nieuw licht op de economische en maatschappelijke gevolgen van de klimaatverandering.

 

Hoe is het zover kunnen komen?

 

De uitbraak van het Russisch-Oekraïense conflict heeft Europa in een energiecrisis zonder weerga gestort, nog versterkt door de sluiting van de helft van de Franse kerncentrales, het belangrijkste alternatief voor thermische centrales. De politieke besluitvormers, die worden geconfronteerd met de explosieve stijging van de gas- en elektriciteitsprijzen en de daaruit voortvloeiende economische en maatschappelijke risico’s, hebben logischerwijs de nationale belangen boven wereldwijde uitdagingen geplaatst. Zo is het klimaatvraagstuk naar de achtergrond verdrongen. Deze situatie heeft vooral de aandacht gevestigd op de zeer grote afhankelijkheid van bepaalde staten van een beperkt aantal producenten van fossiele brandstoffen, maar ook op het gebrek aan diversiteit in de Europese energiemix.

 

Bij gebrek aan alternatieven is meestal gekozen voor substitutiemiddelen, soms de meest “koolstofintensieve”, om aan de noodsituatie het hoofd te bieden. Het jaar 2022 staat dus in het teken van de terugkeer van fossiele brandstoffen, in de eerste plaats steenkool, waarvan het gebruik met 1,2% zou toenemen⁽¹⁾. Tegelijkertijd is de vraag naar gas gestegen om de lage voorraden aan te vullen nu de winter voor de deur staat, en om te voorkomen dat de energiecrisis uitmondt in een diepe sociale crisis.

 

Is het Akkoord van Parijs achterhaald?

 

De energiecrisis illustreert vooral het probleem van de tijdshorizon, en de tegenstelling tussen korte- en langetermijnbelangen. Financiële spelers krijgen deze vraag steeds opnieuw voorgeschoteld. Hoewel de huidige situatie op korte termijn beter uitdraait, zijn de bestaande engagementen, of het nu gaat om het tijdschema voor de geleidelijke afbouw van steenkool of het traject voor emissiereducties en investeringen, niet herzien of geschrapt. Integendeel, ze zijn soms zelfs versterkt.

 

Bovendien dwingt een crisis tot innovatie en kan het de besluitvorming versnellen. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld leidde de oliecrisis van 1970 ertoe dat politici op zoek gingen naar alternatieve bevoorradingsbronnen om hun energieonafhankelijkheid te waarborgen. Bovendien zijn hernieuwbare energiebronnen volgens het IEA⁽²) momenteel het meest kosteneffectief. Hoewel nog zeer beperkt, fungeren zij als buffer in een gespannen energiecontext. Volgens het agentschap zou, met de huidige hoge gas- en elektriciteitsprijzen en de lopende investeringen, de capaciteit voor hernieuwbare energieopwekking vóór 2030 de belangrijkste bron van elektriciteitsopwekking kunnen worden. Ondertussen zal de energiesituatie waarschijnlijk precair blijven. Door die spanningen wordt het transitieproces nog langer, zonder dat het oorspronkelijke doel echter in het gedrang komt.

 

Sterke internationale ambities

 

In Europa wordt met het nieuwe programma RePowerEU, dat op 210 miljard euro wordt geraamd, gestreefd naar 45% van de ENR⁽³⁾  bevoorrading tegen 2030, maar ook naar 13% energiebesparing (tegenover de huidige 9%). Het werd onlangs versterkt door een koolstoftaks aan de grens in de Europese Unie.  In de Verenigde Staten beoogt de in juni jongstleden aangenomen Inflation Reduction Act van 2022 (bijna 400 miljard dollar over 10 jaar) de doelstelling te ondersteunen om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 50% tot 52% te verminderen ten opzichte van 2005, en is vooral gebaseerd op belastingkredieten om de productie van hernieuwbare energie “made in the USA” aan te moedigen.

 

Deze verklaarde wens om zich van China te emanciperen door ultra-protectionistische maatregelen is niettemin een bron van spanning voor zijn Europese partners, die opnieuw collaterale schade worden in een handelsoorlog die ondanks het einde van het mandaat van Donald Trump voortduurt. In China beoogt de partij een vermindering van de koolstofintensiteit met meer dan 65% ten opzichte van 2005 en een verhoging van het aandeel van niet-fossiele brandstoffen tot 25% van het energieverbruik (tegen 2019 15,3%). Hoewel de vraag naar de timing rijst, blijkt uit deze aankondigingen duidelijk de ambitie van een staat die zich wil positioneren als leider op het gebied van hernieuwbare energie en die zichzelf over het algemeen de middelen weet te verschaffen om zijn doelstellingen te bereiken.

 

De energietransitie en de economische en maatschappelijke uitdagingen

 

Ondanks de bereidwilligheid van de staten blijkt uit de huidige situatie dat een plotselinge verandering van energiestrategie niet haalbaar is. Dit proces houdt in dat rekening wordt gehouden met de maatschappelijke gevolgen (omscholing, steun- en begeleidingsmaatregelen, opleiding, enz.) of de gevolgen voor de grondgebieden (delokalisatie, overconcentratie, enz.). Om duurzaam te zijn, mag het nieuwe model de onevenwichtigheden die inherent zijn aan eerdere modellen niet herstellen of vergroten. Voorts is de noodzaak om de Europese energiemix te diversifiëren, met name door stimulerend overheidsbeleid, een reeds lang bestaande uitdaging, maar een gebrek aan organisatie bij de uitvoering ervan dreigt grote gevolgen te hebben voor de prijsstabiliteit en uiteindelijk voor de bevolking. Volgens modellen van de ECB zal een ordentelijke overgang in Europa leiden tot een stijging van de energieprijzen met ongeveer 3,5% per jaar, vergeleken met een basisscenario. Dit scenario zou leiden tot een inflatie van gemiddeld 0,10% per jaar en heeft op korte termijn een licht negatief effect op het bbp van de eurozone. Anderzijds zou een ongeordende klimaattransitie gepaard gaan met een stijging van de energieprijzen met gemiddeld 13,5% per jaar en inflatoir (gemiddeld +0,5% per jaar ten opzichte van het standaardscenario) en negatief zijn voor de groei op korte en middellange termijn⁽⁴⁾. Bovendien worden deze scenario’s nu getoetst aan de huidige crisis, die de inflatoire effecten van de energiecomponent doorgaans versterkt.

 

Een inflatoire context die de transitie in het gedrang brengt?

 

De inflatie, die al werd aangewakkerd door de wereldwijde gezondheidscrisis, is in vele regio’s van de wereld sterk gestegen door een combinatie van de energiecrisis en de grondstoffentekorten. In het licht van deze situatie zijn de belangrijkste centrale banken begonnen met de strafste renteverhogingen in tien jaar.

 

Is het, gezien de wereldwijde schuldenberg die verder oploopt, dan ook realistisch om te verwachten dat bedrijven zich engageren voor transitie-investeringsplannen? De nieuwe situatie op de obligatiemarkten doet niet noodzakelijkerwijs afbreuk aan hun vermogen om te investeren. Dankzij het zeer gunstige renteklimaat van de afgelopen tien jaar hebben de meeste van hen, vooral de energiebedrijven, gezonde balansen kunnen voorleggen. Bovendien hebben evoluties in de regelgeving doorgaans tot gevolg gehad dat investeringen in duurzame oplossingen worden aangemoedigd. Vanuit financieel oogpunt kunnen duurzaamheidscriteria ook de risicopremies beïnvloeden vanwege de extra garanties die zij beleggers bieden. Transparante en heldere investeringen zullen daarom van cruciaal belang zijn voor bedrijven die bereid zijn hun transitie te financieren. Hierdoor worden ze meer waard. De rol van de belegger zal erin bestaan de bedrijven te selecteren die het best gepositioneerd zijn om te profiteren van deze potentiële waardevermeerdering.

 

Is Net Zero een utopie?

 

Meer dan 80% van de wereldeconomie heeft zich er momenteel toe verbonden Net Zero te worden(5). Hoewel we ons vragen kunnen stellen over het tempo, is het momentum er toch. De geloofwaardigheid van deze engagementen zal echter afhangen van de vaststelling van doelstellingen over verschillende tijdshorizons, en georganiseerde transitieplannen met duidelijk omschreven middelen. Het bereiken van een standaardisatie van de engagementen (geïntegreerd in de strategie van het bedrijf, de toewijzing van kapitaal en het toezicht op het CO2-budget) is essentieel, evenals het in aanmerking nemen van scope 3⁽⁶⁾), ondanks de inherente complexiteit van deze gegevens.

 

Daarom zal de oprichting van een toezichthoudende autoriteit die transparantie aanmoedigt en greenwashing beperkt sowieso bijdragen tot de toepassing van beste praktijken en marktnormen. De regelgeving gaat in die richting en beleggers en ondernemingen zijn over het algemeen voorstander van de uitvoering van initiatieven zoals de taxonomie, die een juridisch en uniform kader bieden. Bovendien zullen naast fossiele brandstoffen en hun alternatieven (waterstof, kernfusie, enz.) de kwesties van energie-efficiëntie en technologische innovatie de komende jaren van cruciaal belang zijn. Naast de energiebedrijven zullen de sectoren die het meeste uitstoten (industrie, nutsbedrijven, grondstoffen, chemie, enz.) dus een fundamentele rol spelen om de transitie te stimuleren.

 

 

(1) IEA, Coal 2022 – Analysis and forecast to 2025, december 2022..(2) International Energy Agency : Internationaal Energie Agentschap.
(3) Hernieuwbare energie.
(4) Bron: ECB, 2020.

(5) Universiteit van Oxford, november 2021.
(6) Indirecte koolstofemissies in verband met de verschillende stadia van de levenscyclus van een product.

 

 

---

Het alternatief, ja, maar welk?

Door Alexis Grutter en Ludovic Berthe, beheerders, La Financière de l’Echiquier

15 Februari 2023

 

2022 was een atypisch beursjaar dat de beleggers zwaar op de proef heeft gesteld. In 2023 zullen diezelfde beleggers hun portefeuilles moeten herzien. Dit moet gebeuren doordat het nulrentebeleid stopt en de geldkraan dichtgaat, terwijl er op de achtergrond volatiliteit en onzekerheden blijven bestaan. Een van de mogelijke antwoorden kunnen we vinden in alternatief beheer.

 

Dat ontstond in de tweede helft van de twintigste eeuw en nam fors aan belang toe naarmate de markten diverse crisissen doormaakten, van de oliecrises in de jaren zeventig over de crash van 1987, de internetzeepbel van de jaren 2000, de financiële crisis van 2008 tot de polycrisis waar we in 2022 in terecht zijn gekomen …

 

Specifieke strategieën

 

Parallel met de toename van het wereldwijd beheerde vermogen, dat momenteel op meer dan 5.000 miljard dollar wordt geraamd[1], heeft de proliferatie van de alternatieve strategieën dit type beheer de mogelijkheid geboden om oplossingen aan te reiken voor heel specifieke beheerstypes of omgevingen, elk met zijn eigen voor- en nadelen.

 

De meeste alternatieve beheerstrategieën zijn sterk gecorreleerd met risicoactiva, wat in tijden van crisis een probleem kan zijn. We mogen immers verwachten dat die fondsen in woelige tijden een welgekomen decorrelatie in een portefeuille brengen.

 

Hoewel het verleden leert dat vele van die strategieën niet de verhoopte diversificatie opleveren, is er één strategie die crisis na crisis toch haar deugdelijkheid bewijst:  CTA’s (commodity trading advisors). Naast hun decorrelatie met traditionele activa kunnen die systematische strategieën immers positieve rendementen genereren wanneer de markten ontwricht zijn, en zo een deel van de verliezen compenseren die andere strategieën hebben geleden.

 

Trendvolgers

 

CTA’s zijn trendvolgers en zijn dus bedoeld om op middellange en lange termijn trends in een groot aantal vermogenscategorieën te volgen, zoals beursindexen, staatsobligaties, valuta’s en grondstoffen, waaraan zij doorgaans zijn blootgesteld via derivaten, in het bijzonder futurescontracten.

 

Nog een troef is dat zulke beleggingen niet worden beïnvloed door menselijke emoties. De signalen worden systematisch gegenereerd door kwantitatieve modellen, die een systematisch kader scheppen om fouten in menselijk gedrag te voorkomen, zoals te vroeg winst nemen of verliezen te lang laten aanslepen. In het verleden heeft dat kenmerk CTA-fondsen geholpen om positieve rendementen te behalen, in zowel stijgende als dalende markten.

 

Ten slotte kunnen CTA’s sterk presteren wanneer de marktvolatiliteit hoog is of toeneemt, omdat volatiliteit doorgaans de koersen van alle vermogenscategorieën doet stijgen of dalen. CTA-strategieën zijn zo bijzonder interessant gebleken bij correcties op de markten, zoals tijdens de internetzeepbel tussen 2000 en 2003 of de grote financiële crisis van 2008.

 

Maar ook afhankelijk van trends

 

Een CTA hangt echter af van trends. Als die plots omkeren, kunnen ze daar aanzienlijke gevolgen van ondervinden. Bovendien zijn trends moeilijker te benutten wanneer de volatiliteit laag is. Maar in het kader van gediversifieerde portefeuilles hoeft dat geen probleem te zijn, aangezien traditionele activa het in zo’n klimaat doorgaans heel goed doen.

 

De moeilijke markt in 2022, met een combinatie van renteverhogingen, inflatie en instabiliteit op de markten, was dan weer bevorderlijk voor zo’n strategie. De neerwaartse trends op de aandelen- en de obligatiemarkten en de stijging van de dollar en de grondstoffen konden worden benut, waardoor die aanpak positieve resultaten heeft opgeleverd. Een CTA-strategie biedt niet alleen een eenvoudig alternatief, ze is bovenal bijzonder complementair met traditionele activa en past perfect bij een gediversifieerde portefeuille.

 

Hogere rentevoeten, een kans voor CTA’s?

 

2023 wordt ongetwijfeld een jaar vol wendingen en onzekerheden. Wereldwijd zullen door de hogere rentevoeten in heel wat vermogenscategorieën de koersen worden herzien, wat tot bruikbare trends zal leiden. Zo vormen CTA-strategieën een relevant diversificatie-instrument, vooral in complexere periodes, omdat ze niet gecorreleerd zijn met traditionele strategieën. Als de trends na het uitzonderlijke jaar 2022 zouden verzwakken, dan kan het verstandig zijn om voor kwantitatieve fondsen te kiezen die niet alleen trends volgen, maar ook andere rendementsbronnen benutten, fondsen die minder zware klappen krijgen bij een plotse trendbreuk.

 

Disclaimer: De meningen die in dit document worden geuit, zijn de overtuigingen van de beheerders. LFDE kan hiervoor in geen geval aansprakelijk worden gesteld.

 

[1] Global Alternatives-studie van Willis Towers Watson

---

Bedrijfsschuld begin 2023, daarna technologie

Door Christopher Govaerts, Stéphane Denys, Pascale Nachtergaele en Rik Dhoest, Bank Nagelmackers

23/1/2023

We stevenen af op een volatiel klimaat in de eerste helft van 2023, voordat de economische context gunstiger wordt voor een terugkeer van technologieaandelen naar de voorgrond. We moeten de komende maanden inderdaad geen rampscenario zoals dat van 2008 verwachten. Voor 2023 wordt voor de eurozone een groei van 0,5% verwacht. Een harde recessie wordt niet verwacht, met een groei van 2,7% wereldwijd en 1% in de VS.

Stabilisatie

Maar net als in 2022 zal de inflatie de komende kwartalen waarschijnlijk centraal staan. Verwacht wordt dat de inflatie wereldwijd ongeveer 6,5% zal bedragen en in de ontwikkelde landen 4,4%. Een volledige terugkeer naar enige vorm van normaliteit in de inflatoire context zal echter moeten wachten tot 2024.

Ondanks de vermindering van de druk op de aanbodketen ligt de piekinflatie nog steeds in het verschiet in de VS door de aanhoudende druk op de lonen en huizenprijzen, en in Europa door de aanhoudend hoge energiekosten. De beleidsrente van de Europese Centrale Bank zal naar verwachting tegen het einde van de eerste helft van 2023 een piek bereiken van 3,25% en zich vervolgens op dat niveau stabiliseren, terwijl de Amerikaanse Federal Reserve haar rente naar verwachting zal verhogen tot 4,75-5%, alvorens in de tweede helft van volgend jaar mogelijk te versoepelen.

Liquiditeit activeren

Over het geheel genomen zijn obligaties nog steeds onderwogen in vergelijking met een neutrale allocatie, maar wij zouden in de komende maanden moeten terugkeren naar overwogen. Bij aandelen blijft de voorkeur uitgaan naar niet-Amerikaanse aandelen, vooral in Europa en Japan. De volatiliteit zou in de eerste helft van het jaar hoog moeten blijven, met een sectorale voorkeur voor de banksector.

In 2023 kunnen wij constructiever worden voor groeiaandelen, vooral voor groeitechnologie-aandelen. Nu de markten beginnen te anticiperen op de beleidsombuiging van de Federal Reserve, zouden deze aandelen opnieuw in de belangstelling van de beleggers moeten komen. Ten slotte zouden alternatieve beleggingen (goud, grondstoffen, reële activa enz.) in een context die gunstiger is voor de grote traditionele activaklassen, minder goed moeten presteren.

 

---

Compromisloos vertrouwen

Door Olivier de Berranger, gedelegeerd algemeen directeur en CIO, en Enguerrand Artaz, beheerder, La Financière de l’Echiquier (LFDE)

18 januari 2023

Elk beursjaar heeft zijn eigen bijzonderheden en wederwaardigheden. Sommige jaren hebben nog decennia later een prominente plaats in de geschiedenis van de financiële markten. 2022 zal er ongetwijfeld zo een zijn. Aandelen en obligaties daalden eensgezind, wat resulteerde in het slechtste rendement op gediversifieerde portefeuilles sinds de jaren 1930. Andere oorzaken zijn het uitbreken van het Russisch-Oekraïense conflict, de grootste oorlog op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog, en de scherpste monetaire verkrapping sinds de jaren 1980, doorgevoerd door bijna alle centrale banken ter wereld vanwege de recordhoge inflatie. Dankzij al deze historische feiten zou 2022 moeten toetreden tot de besloten club van opmerkelijke beursjaren.

 

Eindelijk een rustig jaar?

 

Ook beleggers zijn afgelopen jaar behoorlijk op de proef gesteld. Zal 2023, na maanden in de rode cijfers, afgewisseld met heel weinig goed nieuws, hen wat rust en vertrouwen brengen? We moeten helaas constateren dat de economische vooruitzichten op korte termijn somber zijn. Hoewel de forse monetaire verkrapping effectief geweest lijkt te zijn in het beteugelen van de inflatie die misschien eindelijk een plateau heeft bereikt, zou dit beleid tot een wereldwijde recessie kunnen leiden. De slagvaardigheid van centrale banken en overheden is beperkt. De banken kunnen niet veel doen vanwege de aanhoudend hoge inflatie en de regeringen hebben te kampen met stijgende kosten van de staatsschulden.

 

Deze omgeving maant dan ook tot voorzichtigheid op de aandelenmarkten, waarvan de waarderingen onder druk staan, maar waarvan we niet kunnen zeggen dat ze in de uitverkoop zijn, en waarvan hun winstvooruitzichten naar beneden bijgesteld kunnen worden. Vanuit een langetermijnperspectief wijzen de dalende koersen en waarderingsratio’s van aandelen in de afgelopen kwartalen er echter op dat de rendementen de komende semesters hoogstwaarschijnlijk positief zullen zijn.

 

Voorzichtigheid maar goed nieuws

 

Voorzichtigheid op de korte termijn dus, met een aanhoudend hoge volatiliteit en mogelijke verdere tegenvallers. Toch blijven er wat zwakke punten die kunnen leiden tot de terugkeer van het aandelenrisico in de portefeuilles. In die optiek zouden kleine en middelgrote groeiaandelen die in 2022 harde klappen kregen, interessante kansen kunnen bieden. Het andere goede nieuws is de sterke opleving van de aantrekkelijkheid van de grote verliezers van de afgelopen jaren: obligaties, en dan vooral bedrijfsobligaties. Met opnieuw een zeer interessante carry, de op handen zijnde stopzetting van de renteverhogingen door de centrale banken en risicopremies die deels rekening houden met een scenario van economische vertraging, zou krediet inderdaad weer kunnen gaan dienen als middel voor diversificatie binnen portefeuilles.

 

Nu het tijdperk van de nulrente en de monetaire stimulansen ten einde loopt, zullen de beleggers geconfronteerd worden met een minder gunstig klimaat, waardoor ze de samenstelling van hun portefeuille gaan herzien en diversifiëren. Een proces dat volgens het onveranderlijke principe van creatieve vernietiging de weg vrijmaakt voor innovaties die in de komende jaren waarschijnlijk rendement gaan opleveren.

 

Disclaimer: De in dit document geuite meningen komen overeen met de overtuigingen van de auteur. LFDE kan hiervoor in geen geval aansprakelijk worden gesteld.

 

 

---

GAFAM: De perfecte weerspiegeling van het macro-economische klimaat in de wereld

Door Clément Inbona, Fund Manager La Financière de l’Echiquier.

17 mei 2022

 

Het resultatenseizoen over het eerste kwartaal van 2022 is volop aan de gang en de cijfers van de Amerikaanse techreuzen, ook wel GAFAM genoemd, illustreren perfect de moeilijkheden die de wereldeconomie momenteel ondervindt. De oorlog in Oekraïne, de stijgende lonen, de problemen in de toevoerketens, de strengere regelgeving, de hogere energiekosten: stuk voor stuk hadden ze directe gevolgen voor een of meer bedrijven uit het kwintet.

 

Google, Apple en Meta

 

Google, de gigant van de internetreclame, leed rechtstreeks onder de oorlog in Oekraïne doordat het zijn advertentiediensten in Rusland opschortte. Bovendien stonden de reclame-inkomsten in heel de Europese markt onder druk. Zoals steeds in tijden van onzekerheid grijpen bedrijven die in hun kosten willen snoeien namelijk eerst naar het communicatiebudget.

 

Apple, het bedrijf uit Cupertino, maakte een hogere omzet bekend dan verwacht, maar stelde zijn verwachtingen voor het tweede kwartaal bij. Daar had het twee goede redenen voor. De eerste heeft te maken met China, dat momenteel een besmettingsgolf doormaakt die het radicale nultolerantiebeleid van de overheid aan het wankelen brengt. Doordat eerst de Chinese Silicon Valley Shenzhen hermetisch van de buitenwereld werd afgesloten en vervolgens Sjanghai, waar de scheepvaart compleet in het honderd loopt, valt te vrezen dat productie en transport nog maanden verstoord zullen zijn. Ten tweede heeft ook voor APPLE de beslissing om zich uit de Russische markt terug te trekken economische gevolgen, zowel op korte als op lange termijn.

 

Facebook, dat sinds kort als Meta door het leven gaat, kon opnieuw een stijging van het aantal gebruikers voorleggen, maar stelde teleur qua resultaten. Ook hier speelt de afkoeling van de Europese advertentiemarkt een rol. Dit kwartaal lijdt META vooral onder de nieuwe regels die APPLE heeft ingevoerd om de gegevens van zijn gebruikers te beschermen, waardoor gericht adverteren minder nauwkeurig en dus minder doeltreffend wordt. Over heel 2022 verwacht het bedrijf daardoor een slordige 10 miljard dollar inkomsten mis te lopen. Die strengere regels zijn niet door een overheid opgelegd, maar het is duidelijk dat bedrijven van deze omvang een risico lopen.

 

Amazon en Microsoft

 

Amazon, dat gekneld zit tussen stijgende loonkosten en hogere transportprijzen, leed in het eerste kwartaal verlies. Dat hield weliswaar grotendeels verband met een mislukte investering in het “Tesla van de vrachtwagens” – Rivian – maar ook de distributie heeft het moeilijk bij Amazon, waardoor het zich genoodzaakt zag de vooruitzichten voor 2022 te verlagen.

 

Microsoft, tot slot, komt als laatste in de rij, maar verdient wel de eerste plaats als het op de resultaten over het eerste kwartaal aankomt. Het cloudplatform Azure van het bedrijf profiteerde opnieuw van de huidige digitaliseringsgolf. LinkedIn zag dankzij de krappe arbeidsmarkt de omzet met 34% toenemen. En ook de hardwaredivisie Surface groeide met 11%.

 

Besluit

 

De reuzen kampen met micro-economische problemen, maar ook de macro-economie is hen in deze bewogen tijd niet gunstig gezind. De stijgende rente maakt hun waardering automatisch minder aantrekkelijk. Sinds begin dit jaar zijn de koersen van deze vijf bedrijven bijna tweemaal zo sterk gedaald als de S&P 500. Hun succes is echter gestoeld op innovatie en groei, en er lijken heel wat wegen te zijn die hen daar opnieuw naartoe kunnen leiden: cloud, metaverse, innovatieve hardware enz. De kans is dus reëel dat ze samen met de wereldeconomie weer zullen opveren.

 

Raadpleeg ook de

---

Japanse aandelen zijn veerkrachtig

Door Daisuke Nomoto, Hoofd Japanse Aandelen bij Columbia Threadneedle Investments

12 April 2022

 

De beurs van Tokio is ondanks de oorlog in Oekraïne, die de volatiliteit op de aandelenmarkten heeft doen toenemen, goed op koers gebleven. Ze is immers weinig blootgesteld aan de Russische economie. De directe economische gevolgen van de Russische invasie zijn voor Japan minimaal, aangezien het aandeel van de Russische import in de totale Japanse import verwaarloosbaar is. Bovendien zit de Japanse aandelenmarkt in een haussemarkt door het aanhoudende economische herstel, de begrotingssteun van de overheid en het feit dat er veel geld naar de markt vloeit als gevolg van de wereldwijde bezorgdheid over de inflatie.

 

Door de stijgende olie- en andere grondstoffenprijzen zal de Japanse economie echter ook indirect de gevolgen ondervinden van de gestegen kosten, weliswaar in mindere mate dan de Europese economieën, waar de energievoorziening meer van Rusland afhankelijk is.

 

Het is het moment om op de markt te beleggen.

 

Het thema van de economische heropening wint ook aan kracht in het licht van de versoepeling van de Covid-maatregelen. Bedrijven blijven ook eigen aandelen inkopen, wat de aandelenmarkt ondersteunt. Het stimuluspakket van premier Kishida zal naar verwachting ook leiden tot loonsverhogingen. De bedrijfswinsten zitten in een structureel opgaande  trend. Beleggers vinden het daarom interessant om in Japanse aandelen te gaan.

 

Door de recente overgang van hoge naar lage economische groei, te midden van een aanhoudende wereldwijde inflatie, zijn beleggers zich op Japanse aandelen gaan storten, die een aantrekkelijk risico/rendementsprofiel hebben.

 

De Japanse bedrijven vertonen de sterkste winstgroei ter wereld. Dat hebben we de afgelopen maanden gezien, met de exportbedrijven op kop. De winsten zouden fors moeten blijven groeien. Tegen de achtergrond van aantrekkelijke waarderingen hebben Japanse bedrijven heel wat cash op hun balans, wat de markt een extra impuls heeft gegeven. Hierdoor kunnen zij het rendement voor de aandeelhouders handhaven of verhogen. Bovendien kunnen ze op die manier overnames doen, wat de beleggingsargumenten nog sterker maakt.

 

Digitalisering en automatisering bieden beleggingskansen.

 

Japan wordt door internationale beleggers vaak over het hoofd gezien, deels vanwege de trage economische groei en de vergrijzing van de bevolking. Toch biedt het land een diep en breed beleggingsuniversum, met kwaliteitsbedrijven die duurzaam groeien tegen redelijke waarderingen. Het is zeker interessant om bijzondere aandacht te besteden aan het thema innovatie.

 

Automatisering is een van de segmenten die aantrekkelijk kunnen zijn. Het helpt het probleem van het tekort aan arbeidskrachten op te lossen en draagt bij tot een massaproductie van hoge kwaliteit. De mogelijkheden voor robotica en automatisering zullen de komende tien jaar fors toenemen op gebieden als fabrieksautomatisering en voorraadautomatisering in e-commerce.

 

Hoewel de groei van de wereldeconomie naar verwachting zal vertragen en de beurzen wat onder druk zal zetten, zal Japan niet in dezelfde mate als andere economieën worden blootgesteld aan hogere inflatoire druk.

 

De evolutie van het programma van premier Kishida, dat gericht is op de handhaving van een expansief budgettair en monetair beleid ter ondersteuning van het economisch herstel, moeten we blijven opvolgen.

 

---

Biedt tech een oplossing voor inflatie?

 

Door Rolando Grandi, CFA, beheerder internationale thematische aandelen, La Financière de l’Echiquier

10/3/2022

 

De inflatie zal in 2022 aanhouden. Betekent dit dat vooral technologieaandelen getroffen worden? Is hun vermogen om de prijzen te verhogen zonder dat de vraag afneemt (hun  prijsstellingsvermogen) hun kracht? Een hefboom voor performance? We blijven overtuigd van het potentieel van sectoren waarin bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie (AI) of automatisering een grote rol speelt en hebben we vertrouwen in het innovatievermogen van bedrijven. In een wereld die onomkeerbaar digitaliseert, blijft de vraag groot.

 

Wereldwijde uitdagingen aangaan

 

AI, robotica en slimme technologieën die de economie opnieuw vorm geven, bieden oplossingen en kunnen mondiale problemen helpen aanpakken. Een van deze uitdagingen is het streven naar productiviteit, terwijl overal ter wereld een tekort is aan arbeidskrachten, tot China aan toe. Welke gevolgen zal dit tekort hebben voor de productie van fabrieken, terwijl de toeleveringsketen verstoord of zelfs geblokkeerd wordt door materiaaltekorten en de inflatiedruk stijgt?

 

Een van de oplossingen is automatisering, die een belangrijke factor blijkt te zijn bij de digitalisering van bedrijven. Dankzij automatisering en robotica kan de productiviteit stijgen, maar neemt ook de looninflatie af. Volgens McKinsey kan tussen nu en 2030 wereldwijd minimaal een derde deel van de werkzaamheden geautomatiseerd worden bij 60% van de bedrijven (800 miljoen werknemers)[1].  De daaruit voortvloeiende productiviteitswinsten leveren de wereldeconomie een groei van +1,4% per jaar op.

 

Enkele voorbeelden

 

Dat is des te relevanter in een gedigitaliseerde wereld waarin minder geïnvesteerd wordt, met uitzondering van duurzame energie en de klimaattransitie, waarvoor veel kapitaal benodigd is. Terwijl bedrijven hun inspanningen verdubbelen om hun personeelsbestand uit te breiden en personeel te werven, waarbij de salarissen soms met 20% verhoogd worden, gebruiken ze ook strategieën om de productiviteit en de werkprocessen van de werknemers te verbeteren.

 

Dat is het geval met het Amerikaanse bedrijf ZoomInfo, waarvan de software de verkoop- en marketinginspanningen automatiseert. Dit AI-platform kan klantinformatie dynamisch bijwerken, voorspellen wanneer contact met klanten moet worden opgenomen, follow-ups automatiseren en nog veel meer. Hierdoor heeft het salesteam meer tijd voor strategische activiteiten.

 

Ook de oplossing van Alteryx is interessant. Datatechnici, wiens salarisinflatie zeer hoog is, besteden de helft van hun tijd aan het opschonen en voorbereiden van data voordat deze in de analysemodellen worden ingevoerd. Het krachtige platform van Alteryx schoont deze data op, waardoor datatechnici tijd krijgen voor interessantere activiteiten met meer toegevoegde waarde.

 

Tot slot, in de huidige context met schaarste aan personeel en werknemers die hun bedrijf gemakkelijker verlaten, zien we de opkomst van Qualtrics[2], een bedrijf dat software levert die werknemers een betere arbeidsbeleving geven, waardoor ze niet alleen tevredener zijn, maar ook meer leren en productiever zijn.

 

In een wereld waar inflatie een comeback maakt, kan technologie uitgroeien tot een onmisbaar instrument voor ondernemingen. Dankzij de digitale transformatie van de economie kunnen ze concurrerender worden, hun kosten optimaliseren, productiever zijn en zo hun toekomstige groei ondersteunen en hun leiderschap verstevigen. Daarom lijken de perspectieven voor de technologiesector bemoedigend, een branche waarin producten en diensten in onze economie snel groeien en die een onbeperkt innovatiepotentieel heeft.

 

[1] McKinsey, Future of Work, juni 2020

[2] De aandelen worden ter illustratie gegeven; hun aanwezigheid in de portefeuille is niet gegarandeerd.

---

Wat zijn de ESG-trends voor 2022?

Door Martina Macpherson, hoofd ESG-strategie, ODDO BHF AM

25 februari 2022

De voorbije jaren is er onder beleggers een groeiende belangstelling voor ESG-fondsen. We stellen ook vast dat het volume van ESG-beleggingen steeds maar blijft toenemen. In 2021 zijn ESG-fondsen wereldwijd blijven groeien en ondertussen vertegenwoordigen zij 10% van het beheerde vermogen in fondsen. Volgens een studie van Refinitiv/Lipper (nov. 2021)[1] werd in 2021 wereldwijd een recordbedrag van 649 miljard dollar belegd in ESG-fondsen, tegenover respectievelijk 542 miljard en 285 miljard dollar in 2020 en 2019.

 

Welke regelgeving?

 

In het licht van die toevloed wordt Europese regelgeving echter een noodzakelijke stap om de transparantie en de samenhang tussen de fondsen te verbeteren

 

De SFDR over publicaties en rapportage en het initiatief van FinDatEx om een ‘universeel’ rapportagemodel voor fondsen uit te werken waarin de verschillende wettelijke vereisten zijn geïntegreerd, zouden het makkelijker moeten maken om fondsen met elkaar te vergelijken. Op dit moment zijn er zoveel standaarden, juridische kaders en labels dat het voor beleggers een mission impossible is om dat te doen zonder gevolgen voor de prestaties van hun portefeuille, zo blijkt uit een recente studie van Qontigo (2022)[2].

 

Welke integratiemethode?

 

Volgens een studie van de GSIA (2020)[3] is ESG-integratie de meest voorkomende duurzame beleggingsstrategie, gevolgd door negatieve selectie, aandeelhoudersengagement, selectie op basis van normen en duurzaam thematisch beleggen.

 

Bovendien combineren vermogensbeheerders in de meeste delen van de wereld, en in ieder geval in Europa, steeds vaker meerdere duurzame beleggingsstrategieën in één beleggingsproduct, zoals negatieve selectie of uitsluitingen met ESG-integratie en aandeelhoudersengagement.

 

Impactbeleggingen: een nieuwe en groeiende trend

 

Impactbeleggingen zijn volgens het GIIN (2012)[4] beleggingen in ondernemingen, organisaties en fondsen die naast financieel rendement ook sociale en ecologische effecten beogen. Die impactbeleggingen kunnen worden gedaan in al dan niet beursgenoteerde effecten van opkomende en ontwikkelde markten en focussen op een breed scala van verhoopte rendementen, naargelang het geval.

 

Zulke beleggingen hebben vaak betrekking op een specifiek project. Ze zijn niet hetzelfde als een filantropische actie, omdat de beleggers eigenaar blijven van het actief en op financieel rendement hopen. Die impactbeleggingen omvatten microfinanciering, solidaire beleggingen, fondsen voor sociaal ondernemerschap en Franse solidariteitsfondsen.

 

Ook een vraag van particulieren

 

Na de sterke dynamiek op de markt voor institutionele beleggers winnen ESG-beleggingen nu aan kracht bij particulieren en veranderen ook de vereisten.

 

Volgens Eurosif (2018)[5] bedroeg het aandeel van ESG-beleggingen in de markt voor particulieren in 2018 meer dan 30%, tegenover 22% in 2016, en ruim boven de 3,4% in 2014. Die cijfers bevestigen een studie van 2DII naar particuliere beleggers (2019)[6], waarin twee derde van de Franse en Duitse respondenten zei te willen beleggen in ecologisch verantwoordelijke ondernemingen en daaraan toevoegde dat hen nooit naar hun voorkeuren op het gebied van duurzaamheid wordt gevraagd.

 

Nieuwe MiFID-verordening

 

De MiFID II-verordening (EU2017/565)[7] werd aangepast om die inconsistentie te verhelpen. Er wordt nu aan financieel adviseurs gevraagd om de voorkeuren van hun klanten op het vlak van duurzame ontwikkeling te respecteren, wat ongetwijfeld een van de redenen is waarom duurzame fondsen steeds populairder worden (art. 8 of 9 van de SFDR).

 

Uit een onderzoek uit 2021 van Globe Scan[8] bleek dat 82% van de particuliere beleggers wereldwijd geïnteresseerd is in beleggingen in sociaal en ecologisch verantwoorde bedrijven en dat 72% sectoren wil vermijden die bijdragen aan de klimaatverandering. Een derde van de respondenten vindt echter dat ze over onvoldoende informatie beschikken om hun beleggingen in sociaal en ecologisch verantwoordelijke ondernemingen te selecteren en te evalueren.

 

De coronapandemie heeft ook de relevantie van systemische ESG-risico’s aangetoond, evenals de gevolgen daarvan voor de prestaties van een onderneming. Volgens het recentste rapport van Morgan Stanley over ‘Sustainable Signals’ (2021)[9] moedigt die particuliere beleggers aan om zich op langetermijndoelen te richten en om naast ecologische thema’s ook meer interesse te tonen in volksgezondheid en sociale rechtvaardigheid.

 

[1] Refinitiv/Lipper, Analysis: How 2021 became the year of ESG investing, op Reuters, 23 dec. 2021, link: https://www.reuters.com/markets/us/how-2021-became-year-esg-investing-2021-12-23/

[2] Qontigo, An ‘impossible product’? Comparing Europe’s dissonant ESG fund labels, 10 jan. 2022, link: https://qontigo.com/an-impossible-product-comparing-europes-dissonant-esg-fund-labels/

[3] GSIA, Global Sustainable Investment Review, 2020, link: http://www.gsi-alliance.org/wp-content/uploads/2021/08/GSIR-20201.pdf

[4] Global Impact Investing Network (GIIN), What is Impact Investing?, 2012, link: http://www.thegiin.org/cgi-bin/iowa/investing/index.html

[5] EuroSIF, European SRI Study, 19 nov. 2018, link: https://www.eurosif.org/news/eurosif-2018-sri-study-is-out/

[6] 2DII, A Large Majority of Retail Clients Want to Invest Sustainably – Survey of French and German retail investors’ sustainability objectives, maart 2020, link: https://2degrees-investing.org/wp-content/uploads/2020/03/A-Large-Majority-of-Retail-Clients-Want-to-Invest-Sustainably.pdf

[7] Europese Commissie, MiFID II (EU) 2017/565, 21 april 2021, link: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/PDF/?uri=PI_COM:C(2021)2616&from=NL

[8] GlobeScan, Investors views on ESG, dec. 2021, link: https://3ng5l43rkkzc34ep72kj9as1-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2021/12/GlobeScan-Radar-2021-Retail_Investors_Views_of_ESG-Full-Report.pdf

[9] Morgan Stanley Sustainable Signals: Individual Investors and the COVID-19 Pandemic, 27 okt. 2021, link: https://www.morganstanley.com/assets/pdfs/2021-Sustainable_Signals_Individual_Investor.pdf

 

---

De vermenselijking van huisdieren

Door TopTierAccess

Januari 2022

 

Huisdieren zijn een sterk groeiende sector en een opkomende rage in de private-equitywereld. Deze huisdieren zijn een nieuwe trend. Ongeveer 43% van de Belgen heeft nu een huisdier, waarbij katten en honden de belangrijkste diergroepen zijn. Vóór de Covid-crisis was er al een trend waarbij mensen steeds meer huisdieren kregen. Covid heeft deze trend alleen maar versneld.

 

In België kennen we al Tom&Co. Volgens het onderzoeksbureau GfK hebben de Belgen vorig jaar 644 miljoen euro uitgegeven aan dierenbenodigdheden, 7,8% meer dan het jaar daarvoor. Ook Belgische ondernemers hebben een gat in de markt gevonden. Twee Belgische eBay-veteranen waren bijvoorbeeld de oprichters van Pawshake, een online platform waar je een oppas voor een hond of kat kunt vinden, net zoals je een babysitter kunt vinden op AirBsit. Pawshake’s slogan is: “Vind een lokale dierenoppas die uw huisdier als familie behandelt”. Dierenspeciaalzaken zijn nu zowel online als offline actief

 

Vermenselijking

 

Er zijn niet alleen meer dieren. De echte nieuwe megatrend is de ‘vermenselijking’ van honden of katten. Kortom, dit betekent dat huisdieren even goed of beter worden verzorgd dan wij, aangezien zij nu als een extra gezinslid worden beschouwd.

Gezinnen worden steeds kleiner. Een kat of hond wordt nu in zekere zin beschouwd als een kind. Dat is niet alleen een trend in België. De ‘vermenselijking van huisdieren’ zit sterk in de lift, met een ongelooflijke groei op de Amerikaanse en Europese markten.

 

Enkele voorbeelden

 

Hier volgen enkele voorbeelden van bedrijven die in dit marktsegment actief zijn.

 

– Petsmart was een van de grootste dierenbenodigdhedenwinkels in de Verenigde Staten. Samen met BC Partners, een private-equityfonds, kocht het ook Chewy, de grootste online dierenwinkel. Dat is nu een beursgenoteerd bedrijf.

– Swiss Partners Group heeft Wedgewood Pharmacy overgenomen, een online apotheek voor magistrale bereidingen voor dieren. Hier worden de pillen op maat gemaakt voor elk dier.

– CVC, een andere private-equityspeler, heeft onlangs 1 miljard pond geïnvesteerd in Medivet, een Britse keten van zo’n 350 huisartsenpraktijken die de klok rond voor huisdieren kunnen zorgen.

– EQT heeft geïnvesteerd in de Musti Group, een Scandinavische Tom & Co die nu ook op de beurs genoteerd is. EQT heeft ook deelgenomen aan de recente kapitaalverhoging van Bought By Many, een online verzekeraar die uitsluitend huisdierenverzekeringen aanbiedt. Ongeveer 25% van de huisdieren in het Verenigd Koninkrijk is verzekerd voor medische ingrepen. In de VS is dat slechts 2%. EQT zet de expansie voort van IVC Evidensia, de grootste veterinaire keten van Europa met ongeveer 1.500 dierenartspraktijken en -klinieken. Door de vermenselijking van huisdieren hebben veel artsen plotseling behoefte aan kennis en infrastructuur zoals scanners en operatiekamers voor dieren. Deze specialisatie is alleen mogelijk binnen grote bedrijven.

 

Vooral in het Verenigd Koninkrijk

 

De innovatie komt voornamelijk uit het Verenigd Koninkrijk.

 

– Bij Bruce’s “doggy daycare” bijvoorbeeld kunnen baasjes hun hond voor een dag achterlaten. De hondendagcentra van Bruce hebben ruimtes waar de reukzin van de honden wordt gestimuleerd door allerlei verborgen geurtjes. De pups leren ook om te gaan met andere honden. Het is ideaal voor een hond die in een huis zonder tuin of met een kleine tuin woont.

– Barking Heads daarentegen verkoopt premium honden- en kattenvoer onder merken zoals “Fat Dog Slim”, “Fish-N-Delish” en “Smitted Kitten”, dat uitsluitend natuurlijke ingrediënten bevat, zonder smaakstoffen of bewaarmiddelen.

– Forthglade is een ander dierenvoedingsmerk met als motto: “Als je niet bereid bent het zelf te eten, geef het dan niet aan je huisdieren.”

 

En in de Verenigde Staten

 

– In de VS heeft L.Catterton geïnvesteerd in JustFoodforDogs, een restaurant met acht locaties in winkelcentra in Los Angeles, waar chef-koks ter plaatse in een open keuken maaltijden voor honden en katten bereiden, met gebruikmaking van lokale natuurlijke producten. De klanten kunnen het vers bereide voedsel dan mee naar huis nemen.

– Ook in de VS hebben vooraanstaande investeerders zoals Mark Cuban en Peter Thiel’s Founders Fund zo’n 23 miljoen dollar geïnvesteerd in Wild Earth, een vegetarisch hondenvoermerk. Veel dierenliefhebbers zijn zelf vegetariër en zouden graag zien dat ook hun huisdieren aan het goede doel bijdragen. Zowat 20% van al het vlees van de slacht is bedoeld voor huisdieren.

 

Bronnen:

Dierenadoptie in België

– https://www.coronadirect.be/nl/pers/bijna-een-op-drie-verwelkomde-nieuw-huisdier-sinds-covid-19/

Vermenselijking van huisdieren (wereldwijd en België)

– https://www.euromonitor.com/pet-humanisation-the-trend-and-its-strategic-impact-on-global-pet-care-markets/report

– https://www.gondola.be/nl/news/comeos-bestudeert-de-belgische-huisdierenmarkt

Pawshake

– https://nl.pawshake.be/about-us