Door Daniel Wild, Chief Sustainability Officer bij J. Safra Sarasin
De gevolgen van het verlies aan biodiversiteit zijn reeds merkbaar en meetbaar. Veel diersoorten zijn de afgelopen 50 jaar uitgestorven. We moeten erkennen dat ons begrip van biodiversiteit en de vaststelling van maatregelen en doelstellingen misschien tien jaar achterloopt op dat van de klimaatverandering.
Hoe belangrijk is het voor de planeet?
Biodiversiteit is cruciaal voor de planeet en is het belangrijkste probleem na de klimaatverandering. Naar schatting is meer dan de helft van het wereldwijde bbp direct of indirect afhankelijk van intacte ecosystemen (bv. bodem, lucht, water) via daarmee samenhangende ecosysteemdiensten zoals bestuiving, bescherming tegen overstromingen of CO2-opslag. Het verlies aan biodiversiteit is voornamelijk gebaseerd op vijf problemen:
- Verandering van land- en zeegebruik
- Vervuiling
- Overexploitatie van soorten
- Klimaatverandering
- Invasieve soorten
Het gevaar is reëel en niet alleen hypothetisch, want de gevolgen van het verlies aan biodiversiteit zijn al merkbaar en meetbaar. Zo is de Living Planet Index, die gegevens verzamelt over 20.811 populaties van 4.392 soorten, de afgelopen 50 jaar met meer dan 68% afgenomen.
Voldoende aandacht?
Deze belangrijke kwestie krijgt steeds meer aandacht, met meer media-aandacht en reportages over het onderwerp. Maar ook bij mensen die hun eigen omgeving observeren: de vogels en vlinders die wij als kinderen kenden, zijn verdwenen. Vroeger zaten de ruiten na een rit door het platteland onder de insecten. Ze blijven verrassend schoon vandaag. De samenleving begint al deze verbanden te zien, hoewel zij nog steeds moeite heeft om de enorme complexiteit van het mondiale ecosysteem te begrijpen.
Zijn landbouwers voldoende gevoelig voor biodiversiteit?
Landbouw en bosbouw behoren zeker tot de belangrijkste biodiversiteitsthema’s, omdat zij veel negatieve gevolgen hebben (landgebruik, ontbossing, gebruik van pesticiden, afspoeling, monoculturen, enz.), maar ook sterk afhankelijk zijn van gezonde ecosysteemdiensten.
Het volstaat echter niet om alleen de boeren de schuld te geven, want ook de consumenten zullen hun vraag moeten aanpassen. In dit verband zal het belangrijk zijn de vraag naar hulpbronintensieve producten (bijvoorbeeld de CO2- en waterintensieve rundvleesproductie) te verminderen en zich te richten op duurzamere productiemiddelen.
COP15: welk resultaat?
Erkend moet worden dat ons begrip van biodiversiteit en de vaststelling van de nodige maatregelen en doelstellingen misschien tien jaar achterloopt op de klimaatverandering. Het Verdrag van Montreal inzake biodiversiteit, dat het resultaat is van COP15, zet daarom de bakens uit, bevestigt het belang van biodiversiteit en stelt een wereldwijd kader vast om de uitdagingen van het verlies aan biodiversiteit aan te pakken.
Er worden ook concrete doelstellingen vastgesteld, zoals herstel van 30% van de aangetaste ecosystemen, vermindering van de risico’s van pesticiden met ten minste 50% of vermindering van de introductie van invasieve uitheemse soorten met ten minste 50%. Dit alles tegen 2030.
Op basis van dit stappenplan moet echter nog veel werk worden verzet om de methoden te definiëren. Het succes van het kader hangt sterk af van de politieke wil om wereldwijd samen te werken en tijdig de regels uit te voeren die nodig zijn om deze doelstellingen te verwezenlijken.
Biodiversiteit en rendement op beleggingen: een goede combinatie?
Dat hangt af van de opzet van de strategie. Net als bij andere duurzaamheidsthema’s vertonen aanbieders van oplossingen vaak een bovengemiddelde groei wanneer zij bijdragen aan de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG’s), waarvan biodiversiteit er uiteraard één is. Maar aangezien de relevantie van biodiversiteit vele sectoren omvat, is het niet gemakkelijk om de financiële kenmerken van een mogelijke aanpak te definiëren, of zelfs om een relevante benchmark te bepalen.
