Door Matt Christensen, Global Head of Sustainable and Impact Investing, Allianz GI
Maart 2023
De invasie van Russische strijdkrachten in Oekraïne, die in februari 2022 begon, heeft wereldwijd een grote reikwijdte en heeft enorme gevolgen gehad voor de ‘just-in-time’ economie, de politiek en het begrip duurzaamheid. Een jaar na het begin van het conflict kunnen enkele specifieke lessen worden getrokken (of in sommige gevallen getrokken worden).
Versnelde ontwikkeling van schone en betaalbare alternatieve energiebronnen
Rusland is de op één na grootste producent van aardgas ter wereld. Het beschikt over de grootste gasreserves ter wereld en behoort tot de drie grootste producenten van ruwe olie ter wereld. Door het conflict werden de veiligheid, de toegang en de betaalbaarheid van energie wereldwijd, maar vooral in Europa, snel op de proef gesteld en werden de belangrijkste betrokkenen gedwongen bronnen als gas en kernenergie te overwegen. De zachte winter heeft de economie en het klimaat tot dusver beschermd tegen de ergste gevolgen van de oorlog. Toch is het pleidooi voor een veerkrachtige energiearchitectuur duidelijk. Verwacht wordt dat hernieuwbare energiebronnen vorig jaar voor het eerst de grens van 300 GW hebben overschreden.
Reorganisatie van de economie
Om onze ambities op het gebied van schone energie te ondersteunen, moeten we de manier waarop we strategische metalen en mineralen betrekken, volledig herzien. Rusland is een belangrijke producent van basismetalen en volgens Economist Intelligence importeren landen die meer dan 77% van het mondiale bbp vertegenwoordigen aanzienlijke hoeveelheden van ten minste één basismetaal uit Rusland of Oekraïne. Meer bepaald hangt schone energie af van nikkel, waarvan Rusland de grootste producent ter wereld is, maar de geopolitieke onzekerheid heeft de aandacht gevestigd op de bijdrage van China aan lithium en zeldzame aardmetalen. De enige manier om in de toekomst duurzaam in de behoefte aan grondstoffen voor schone energie te voorzien, is het effectief recyclen van elektronische producten (“e-waste”).
Voedsel voor gedachten
De omvang van de Russische en Oekraïense landbouweconomie en hun bijdrage aan de mondiale voedselvoorzieningsketen is ook aan het licht gekomen, waardoor de crisis rond de kosten van levensonderhoud een extra dimensie krijgt. Het conflict bood een glimp van wat er zou kunnen gebeuren als de mondiale voedselvoorzieningsketen voor langere tijd zou worden verstoord, mogelijk als gevolg van klimaat- of biodiversiteitsgerelateerde gebeurtenissen. Zonder een systematische transformatie van het mondiale ecosysteem zal de ongelijkheid op voedselgebied toenemen, zal de bijdrage van voedsel aan de klimaatverandering niet verbeteren en zouden de gezondheidsdiensten, die al onder druk staan, nog meer onder druk kunnen komen te staan.
Defensie
Het thema van de kapitaaltoewijzing aan de defensiesector kwam in maart 2022 op de voorgrond. Terwijl de markt een consensus bereikte over controversiële wapens, waren de meningen verdeeld over het al dan niet opnemen van defensiebedrijven in fondsen met een duurzaamheidslabel op basis van militaire uitrusting en diensten of kernwapens (binnen of buiten het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens (NPV)).
ESG is dood, lang leve E, S en G?
Door de energiecrisis als gevolg van het conflict werd de GSS al snel een heet politiek hangijzer. Onderinvesteringen in de wereldwijde energie-infrastructuur, maar vooral in Europa, kregen de schuld van de ESG en een achterhaalde klimaatagenda. Hoewel dit veeleer werd ingegeven door politieke agenda’s dan door de inhoud, moest ESG echte vragen beantwoorden over de toepassing ervan op investeringsbeslissingen.
Daarom is er behoefte aan een gemoderniseerd en robuust kader voor niet-financiële risico’s dat alle beleggingsstrategieën kan onderbouwen.
Op weg naar transitie
De gebeurtenissen van het afgelopen jaar hebben niet alleen de veerkracht van ESG op de proef gesteld, maar de markten ook uitgedaagd na te denken over de overgang naar de groene economie in plaats van zich uitsluitend op de groene economie te richten. Nieuwe groene regelgeving werd verwarrend genoemd en losgekoppeld van de echte wereld van ontkoling en risicobeperking. Er is behoefte aan een meer holistische benadering van de reële gevolgen en de toekomstige economische veerkracht. Transitie kan daarbij de hoeksteen vormen. Het formaliseren van de bijdrage die transitie en sterke betrokkenheid bij bedrijven kan leveren, kan samen met groene regelgeving de nodige investeringen aantrekken.
Zelfs een land dat zo politiek verdeeld is als de VS over klimaatveranderingskwesties heeft het idee van transitie als basis voor zijn toekomstige economie omarmd. Misschien deels als reactie op de gebeurtenissen in het verre Oekraïne is de regering-Biden erin geslaagd verschillende wetsvoorstellen voor in totaal meer dan 1 biljoen dollar goed te keuren die een groen netwerk zullen creëren en groene technologieën zullen subsidiëren. Een meerjarige transformatie zal andere bestaande transitieplannen in de Europese Unie en China onder druk zetten.
Als we iets hebben geleerd van de schokkende gebeurtenissen van 24 februari 2022, dan is het wel dat de GSS-wereld in de toekomst verfijnder zal worden in zijn economische en politieke logica, naarmate landen en economische blokken ervoor zorgen dat hun energiezekerheid nauwer aansluit bij hun klimaatambities.
