Door Sophie Slits en Astrid Dutré, senior legal advisors Nagelmackers
Wanneer een koppel getrouwd is onder het stelsel van scheiding van goederen en kinderen heeft, denkt men vaak dat – in geval van een overlijden – de goederen van de overleden persoon volledig toegewezen worden aan de kinderen. Dat komt doordat tijdens het leven van het echtpaar, de vermogens van partners wel degelijk gescheiden zijn. Nochtans is de aanname dus niet correct.
Welk huwelijksstelsel ook wordt gekozen, de langstlevende echtgenoot heeft altijd het erfrecht op de goederen van de overleden echtgenoot.
Onder het huwelijksstelsel van scheiding van goederen omvat de nalatenschap van de overleden echtgenoot zijn eigen goederen, plus de helft van de onverdeelde goederen van het koppel.
Vruchtgebruik en reserve van de echtgenoot
Indien er geen contract of testament is, krijgt de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik op de volledige nalatenschap en krijgen de kinderen de naakte eigendom. Via een huwelijkscontract of een testament kan die wettelijke verdeling gewijzigd worden, mits naleving van de reserve van de echtgenoot. Die reserve omvat het vruchtgebruik op de helft van de nalatenschap en moet minstens het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad omvatten.
Een echtgenoot onterven?
Er zijn maar twee mogelijkheden om zijn echtgenoot te onterven, onder welk stelsel men ook getrouwd is:
- Indien er kinderen uit een eerste huwelijk zijn, kunnen de echtgenoten de Valkeniers-clausule opnemen in hun huwelijkscontract. Zo beslissen ze om het erfrecht te beperken of in te trekken. Het recht om in de gezinswoning te blijven wonen en de huisraad te gebruiken, blijven wettelijk echter minimaal zes maanden gelden. Om een dergelijke clausule op te nemen in het huwelijkscontract, is het aan te raden een notaris te raadplegen. Er moet namelijk een specifieke procedure gevolgd worden.
- In geval van een feitelijke scheiding, kan het erfrecht van de echtgenoot ingetrokken worden door de onterving op te nemen in een testament. De langstlevende echtgenoot kan dus via een testament volledig onterfd worden indien aan volgende drie voorwaarden voldaan wordt:
- de echtgenoten moeten minstens zes maanden feitelijk gescheiden zijn;
- de erflater moet via een gerechtelijke akte een aparte woning gevorderd hebben;
- na die gerechtelijke akte mogen de echtgenoten niet opnieuw zijn gaan samenwonen.
