Door Sophie Slits en Astrid Dutré, senior legal advisor bij Nagelmackers
Er bestaan vier grote verschillen tussen een testament en een schenking in het kader van successieplanning: de belastingtarieven, de uitwerking, de discretie en de herroepbaarheid.
Belastingtarieven
De erf- en schenkbelasting zijn gewestelijke aangelegenheden. Elk gewest heeft zijn eigen tarieven. Om te bepalen welke tarieven van toepassing zijn, wordt er gekeken naar de laatste fiscale woonplaats van de overledene of de schenker. Woonde de overledene of de schenker in de laatste vijf jaar voor zijn overlijden of de schenking op verschillende plaatsen in België, dan gelden de tarieven van het gewest waar de overledene of de schenker in die periode van vijf jaar het langst heeft gewoond.
De tarieven in de erfbelasting zijn progressief en variëren tussen 3 en 80% in functie van het gewest, de graad van verwantschap en de omvang van het geërfde vermogen.
De schenkingsrechten bij een roerende schenking liggen vast en bedragen tussen 3 en 7% (afhankelijk van de graad van verwantschap en de woonplaats van de schenker).
Net als bij de successierechten is de schenkbelasting progressief bij de schenking van onroerende goederen. Ze variëren tussen 3 en 40% in functie van de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde en de waarde van het geschonken onroerend goed.
Uitwerking
Een testament heeft uitwerking bij overlijden. Er wordt rekening gehouden met het laatste, meest recente testament.
De schenking heeft onmiddellijk effect. Tenzij men schenkt met een voorbehoud van vruchtgebruik verkrijgt de begiftigde op de dag van de schenking de geschonken goederen in volle eigendom.
Discretie
Het testament is een eenzijdig geschrift. Een schenking daarentegen is een overeenkomst en moet door de begiftigde aanvaard worden. De begiftigde zal in principe dan ook weten wat er geschonken wordt, tenzij er sprake is van vertegenwoordiging op basis van het ouderlijk gezag of een mandaat.
De inhoud van een testament blijft geheim tot de erflater overlijdt. Het discrete karakter is één van de sterke punten van het testament.
Herroepbaarheid
De herroepbaarheid is bij een testament en een schenking ten slotte niet dezelfde. Een schenking is zoals u weet onherroepelijk: “gegeven is gegeven”. Toch bestaat er één belangrijke uitzondering op dat principe: de schenking tussen echtgenoten buiten het huwelijkscontract om. Die schenking is te allen tijde herroepbaar.
Een testament is steeds herroepbaar aangezien de erflater zijn laatste wil naar believen kan wijzigen. Op het moment van zijn overlijden wordt rekening gehouden met het laatste rechtsgeldig opgemaakte testament, ongeacht of het handgeschreven is of door een notaris werd opgesteld. De registratie ervan in het Centraal Register voor Testamenten (CRT) garandeert dat het ook uitgevoerd wordt.
Een testament opmaken of een schenking doen, zijn dus twee verschillende zaken.
Gezien de complexiteit van bepaalde verrichtingen en hun civiele en fiscale implicaties, is het ten sterkste aangeraden om een notaris of persoonlijk adviseur te raadplegen.
Raadpleeg ook onze Corner Overdracht
