@Pexels
Door Astrid Dutré en Pieter Haine, Senior Estate Planners bij Bank Nagelmackers Private Banking
Enorm gepassioneerd door een Belgisch schilder bouwde vader door de jaren heen een mooie collectie van verschillende kunstwerken op. De kinderen delen hun vaders passie niet en bovendien passen de kunstwerken niet meteen in hun hedendaagse interieur. Kunnen de kinderen de erfbelasting betalen door middel van deze kunstwerken?
Of omgekeerd, de kinderen hebben zelf enkele kunstwerken die niet langer passen in hun nieuwe woning en hun eigen kinderen tonen geen interesse in deze werken. Kunnen
ze de erfbelasting verschuldigd bij het overlijden van hun ouders betalen met hun eigen kunstwerken?
Wie, wat en hoe betalen?
Elke erfgenaam, legataris of begiftigde, kan vragen om alle of een deel van de successierechten of erfbelasting te betalen via kunstwerken.
De minister van Financiën moet op advies van een bijzondere commissie de kunstwerken wel erkennen als onderdeel van het roerend cultureel erfgoed of ze moeten internationaal befaamd zijn.
Om als betaalmiddel te kunnen worden aangeboden, moeten de kunstwerken volledig deel uitmaken van de nalatenschap of op de dag van het overlijden volledig eigendom zijn van de overledene en/of zijn langstlevende echtgeno(o)te of van de erfgenamen, legatarissen of begiftigden.
Aan deze alternatieve betaalwijze (in vakjargon inbetalinggeving) hangen een aantal voorwaarden vast.
Een daarvan is dat de minister van Financiën het aanbod aanvaardt. De minister baseert zich daarvoor op het advies van een bijzondere commissie die zich uitspreekt over de aard en de waarde van de kunstwerken.
De ter betaling aangeboden kunstwerken worden, of ze nu deel uitmaken van de erfenis of niet, geschat door die bijzondere commissie.
De kunstwerken worden aan die commissie aangeboden tegen de waarde die bij de voorafgaande schatting is vastgesteld. Maakt het kunstwerk deel uit van de erfenis, dan zal bovendien rekening gehouden worden met die waarde voor de berekening van de successierechten.
Omslachtige procedure
De procedure tot betaling in kunstwerken is zwaar en tijdrovend.
Verzoekers hebben vier maanden de tijd vanaf het overlijden om deze aanvraag voor te bereiden en in te dienen.
De fiscus analyseert het dossier net als een bijzondere commissie.
Zolang de betaling in kunstwerken niet aanvaard is, blijven de expertisekosten ten laste van de verzoekers.
De kunstwerken moeten overgedragen worden aan één of meerdere musea van de staat.
Tot aan de overdracht van de kunstwerken dragen de verzoekers het risico.
Enkele bedenkingen
Successierechten betalen via kunstwerken geeft ons land de mogelijkheid om topwerken in eigen land te houden en te beschermen. Om onze musea echt cultureel te verrijken, moet de procedure van alternatieve betaling wel lichter worden. Tot nu toe werd deze mogelijkheid nog maar zelden gebruikt. Zo aanvaardde het Vlaamse Gewest de betaling via een collectie precolumbiaanse kunst uit de nalatenschap van dokter Paul Janssen. De collectie werd langdurig in bewaring gegeven aan het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen.
Naast een vereenvoudiging van de regeling dient er ook ten volle ingezet worden op het bekend maken van het bestaan ervan bij het brede publiek. Want quasi onbekend en daarom ook een gemiste kans om ons rijk cultureel erfgoed in eigen land te houden en voor iedereen toegankelijk te maken.
