Door Degroof Petercam
Klimaatverandering zal onmiskenbaar een hot topic blijven in 2017. Dat geldt ook voor de thema’s die ermee samenhangen, zoals de lagekoolstofeconomie en de groene emissies. Klimaatverandering was immers een van de belangrijkste onderwerpen van 2016.
De vluchtelingencrisis waaraan de meeste Europese landen het hoofd moeten bieden, staat centraal in de politieke debatten in Duitsland, Turkije en andere, en houdt op de eerste plaats verband met het klimaat. Syrië werd geteisterd door een verwoestende droogte tussen 2006 en 2011, wat ervoor zorgde dat Syrische gezinnen talrijke dorpen rond Aleppo en de steden verlieten. Zowat 60 % van het landbouwareaal in Syrië werd de afgelopen jaren geteisterd door droogtes. Meerdere provincies in Turkije werden eveneens getroffen, net als Irak, dat nu heel wat klimaatvluchtelingen telt.
De kwetsbaarheid van het milieu maakt het tot een voedingsbodem voor de opkomst van geweld, politieke en maatschappelijke instabiliteit en extremistische groeperingen.
Hoewel de brexit geen reële invloed heeft gehad op het Europese engagement voor het klimaatakkoord van Parijs, zullen de gesprekken over de voortzetting van de relaties tussen de EU en het VK niet meer gaan over de dringendste en meest alarmerende onderwerpen, zoals klimaatverandering. De grote afwezige in het klimaatakkoord van Parijs is de koolstofprijs, waarvoor de EU een pioniersrol moet spelen met het oog op de klimaatonderhandelingen. Aangezien door de brexit de focust ligt op andere problemen, staat een belangrijk middel voor klimaatverandering van de EU, namelijk de ETS (emissions trading scheme) op de helling.
Ten slotte waren de Amerikaanse verkiezingen een echte verrassing. Trump zette een domper op het akkoord van Parijs. Nochtans zal de ongerustheid over zijn aanstelling er ongetwijfeld voor zorgen dat de ratificatie van het akkoord in een stroomversnelling terechtkomt. Zijn discours pro fossiele brandstof en zijn recente benoemingen van belangrijke posten, zoals de CEO van Exxon Mobil Rex Tillerson als Minister van Buitenlandse Zaken, de voormalige gouverneur van Texas Rick Perry als Secretaris voor Energie of de procureur-generaal van Oklahoma Scott Pruitt als hoofd van het milieuagentschap (EPA), bezorgen ons de koude rillingen. Die laatste verzette zich hevig tegen de maatregelen van de EPA, in het bijzonder het Clean Power Plan. De man, die komt uit de derde belangrijkste staat voor aardgas in de Verenigde Staten, zal ervoor zorgen dat de olie- en gassector de komende jaren zal profiteren van gunstmaatregelen.
Dat neemt niet weg dat de belangrijkste doelstelling van de toekomstige president tewerkstelling is in de Verenigde Staten. Als je weet dat het aantal banen in de Amerikaanse sector van de zonne-energie groter is dan dat in de steenkoolsector, ziet het ernaar uit dat de sector van de hernieuwbare energie niet in het gedrang zal komen. Die sector heeft de afgelopen jaren immers een dubbelcijferige banengroei gekend, die zelfs hoger lag dan 20 %. Dat is duidelijk beter dan in de olie- en gassector. De sector van de hernieuwbare energie heeft zijn kosten-batenratio aanzienlijk verbeterd. Dat zorgt ervoor dat het argument van verlieslatendheid vandaag niet meer opgaat. Bovendien vallen het milieubeleid en de toepassing van de normen die worden bepaald door de EPA regelmatig onder de bevoegdheid van de staten. Dat zijn met andere woorden dus de staten die meer eisen op tafel kunnen leggen, zoals Californië of de noordelijke staten, die koolstofuitwisselingsprogramma’s hebben lopen. De regelgeving en de marktwerking hebben er dus voor gezorgd dat een grote meerderheid van de bedrijven hun investeringen en desinvesteringen hebben aangepast aan een lagekoolstofeconomie, wat erg ingewikkeld zou zijn om terug te draaien.
Maar net zoals over de rest van het programma van Donald Trump bestaat er ook hier veel onzekerheid en onwetendheid.
De sneller dan verwachte ratificering van het klimaatakkoord van Parijs toont aan dat landen en bedrijven zich internationaal meer willen inzetten. Klimaatverandering is voor de meeste van hen een prioriteit. Ze zijn overtuigd van de noodzaak om actie te ondernemen en van de morele verplichting die eruit voortvloeit en begrijpen dat een lagekostenproductie energie-efficiënter is en economische winst met zich meebrengt. Vooral China neemt het stokje over van de Verenigde Staten en de EU, die immers andere zorgen hebben omdat ze zich er goed bewust van zijn dat sociale vrede verband houdt met vervuiling. De smog die de afgelopen dagen in de hoofdstad en in het noorden van het land hangt, verlamt de transportsector en de economie, en zorgt ervoor dat steeds meer Chinezen hun toekomst in vraag stellen.
Zelfs het toonaangevende Internationaal Energieagentschap (IEA) erkent voortaan dat het akkoord van Parijs baanbrekend is en een echte revolutie vereist in de energiesector. Het tempo van de decarbonisatie en de verbetering van de energie-efficiëntie moet radicaal verhoogd worden. Ook wordt het hoog tijd voor een fundamenteel andere allocatie van kapitaal.
In zijn recentste wereldwijde World Energy Outlook van 2016 vernoemt het zijn 450-scenario, dat steunt op het feit dat er 50 % kans is om de doelstelling te halen van maximaal 2 graden opwarming die werd vooropgesteld in het klimaatakkoord van Parijs. Dat is een vooruitzicht dat voortaan tot de mogelijkheden behoort.
Hoewel het een geschikte gelegenheid was om een ambitieuzer scenario te overwegen, dat gebaseerd is op een slaagkans van meer dan 50 %, toont dit nieuwe scenario aan dat er een revolutie heeft plaatsgevonden, wat de weg baant voor het gebruik van hernieuwbare energie in de industriële sectoren, de bouw en transport.
Lees ook corner Duurzame beleggingen
