Door AG Insurance
Sinds de invoering van een gunstigere fiscaliteit enkele jaren geleden, is de ‘roerende schenking’ één van de meest populaire technieken voor mensen, al dan niet gepensioneerd, die nu al een deel van hun vermogen wensen over te dragen en maximaal willen anticiperen op de soms zeer hoge successierechten die moeten worden betaald op het ogenblik van een overlijden.
Deze mensen willen graag al een deel van hun vermogen wegschenken, maar vaak zijn ze toch bezorgd omdat ze hun levensstandaard willen behouden en de zekerheid willen hebben om over een inkomen te beschikken indien nodig. Vaak willen ze ook het geschonken geld recupereren na het onverwachte vooroverlijden van de begiftigde. Deze specifieke voorwaarden kunnen vastgelegd worden op het ogenblik van de schenking.
In dit kader biedt de combinatie ‘roerende schenking’ en ‘levensverzekering’ interessante troeven.
De klassieke voordelen van elke roerende schenking …
Een roerende schenking bij leven biedt enkele voordelen:
Ten eerste is een roerende schenking bestemd voor de persoon die u zelf kiest, en niet enkel voor de wettige erfgenamen. U kunt er iemand die u nauw aan het hart ligt, mee bevoordelen door hem of haar aan te duiden als begunstigde. Houd daarbij wel rekening met het gedeelte waarop de beschermde erfgenamen (‘reservataire’ erfgenamen) recht hebben.
U kunt schenken wat u wilt (binnen de grenzen van het beschikbare deel van de erfenis welteverstaan) en wanneer u wilt (u hoeft niet per se te wachten tot uw pensioen).
In principe moeten roerende schenkingen voor een notaris gebeuren, met registratie van de schenking en betaling van schenkingsrechten. Omdat er schenkingsrechten worden betaald, zijn er later geen successierechten meer verschuldigd voor het geschonken goed.
Bepaalde vormen van schenking, meer bepaald manuele giften en schenkingen via bankoverschrijving, kunnen echter gebeuren zonder tussenkomst van een notaris en dus zonder automatische betaling van schenkingsrechten.
Omdat deze giften niet geregistreerd worden bij een notaris, kunt u enkel successierechten op voorwaarde dat de schenker niet overlijdt binnen de drie jaar die volgen op de schenking. Bij overlijden binnen die termijn zijn er wel successierechten verschuldigd. Men kan er echter altijd voor kiezen om de schenking te laten registreren, zodat er geen successierechten meer verschuldigd zijn bij het overlijden van de schenker (maar in dat geval dienen er schenkingsrechten te worden betaald).
De schenkingsrechten variëren van gewest tot gewest:
| Waals gewest | Brussels gewest | Vlaams gewest | |
| Directe lijn, echtgenoot, wettelijk samenwonenden | 3,3 % | 3 % | 3 % |
| Broers en zussen, ooms en tantes, neven en nichten | 5,5 % | 7 % | 7 % |
| Andere | 7,7 % | 7 % | 7 % |
Cijfers augustus 2015
Een roerende schenking maakt het mogelijk om een dierbare te helpen bij het verwezenlijken van zijn projecten en toch successierechten te vermijden, op voorwaarde dat de schenker niet overlijdt binnen de drie jaar.
De overlijdensverzekering om de successierechten te verzekeren …
Er bestaat nog een andere manier om eventuele successierechten na een roerende schenking te vermijden: een tijdelijke overlijdensverzekering van 3 jaar, die het bedrag van de successierechten dekt, voor het geval de schenker zou overlijden binnen die periode.
De meerwaarde van een levensverzekeringscontract …
Zoals we hierboven al kort aanhaalden, kunnen de partijen die betrokken zijn bij de schenking, bepaalde specifieke voorwaarden voorzien, zoals een ‘financiële last’ en/of een ‘conventionele terugkeer’.
In geval van een ‘financiële last’ geeft de schenker een deel van zijn vermogen aan de begiftigde op voorwaarde dat de schenker zolang hij leeft, kan aanspraak maken op een bepaald inkomen. De financiële last, waarvan het bedrag en de periodiciteit worden vastgelegd op het ogenblik van de schenking, kan automatisch of facultatief zijn (“op verzoek”).
In geval van ‘conventionele terugkeer’ geeft de schenker een deel van zijn vermogen aan de begiftigde, maar voorziet hij in de mogelijkheid om dit vermogen te recupereren als de begiftigde vóór hem zou overlijden.
En wat met de levensverzekering?
De levensverzekering maakt het mogelijk om deze clausules soepel en praktisch te vertalen en aan de schenker te garanderen dat ze worden uitgevoerd zoals het hoort. Ter illustratie twee concrete voorbeelden:
Voorbeeld 1:
Roger beslist om 100 000 euro te schenken aan zijn dochter Katrien via bankoverschrijving. Hij denkt echter ook aan zijn eigen toekomst en wil voor zichzelf een regelmatig inkomen voorzien. Zo nodig wenst hij een aanvulling bij zijn pensioen voor de betaling van een rusthuis of voor eventuele medische kosten. Hij wil dus een schenking doen aan zijn dochter, maar toch een periodieke som blijven ontvangen. Samen beslissen ze een schenking te combineren met een levenslange verzekering. Katrien is de verzekeringsnemer en de begunstigde in geval van overlijden en Roger is de verzekerde van deze verzekering.
Deze structuur voorziet ook in een overdracht van het recht op afkoop ten belope van de financiële last aan de schenker. Op die manier kan Roger periodieke betalingen ontvangen. Deze clausule moet ingebouwd worden bij het afsluiten van het contract. Roger is echter niet verplicht om deze uit te oefenen vanaf de sluiting van het contract. Hij kan de last vragen wanneer hij dit wenst. Het is een recht. Dit is een soort van voorzorgsmaatregel, een waarborg om een last te kunnen eisen als dat nodig is.
Als Roger overlijdt, gaat het vermogen naar zijn dochter Katrien. Er moeten geen successierechten betaald worden bij de vereffening van het contract (omdat het gaat om een beding ten behoeve van zichzelf en Katrien nog in leven is). Omdat de schenking niet geregistreerd werd, kunnen er echter successierechten verschuldigd zijn als Roger overleden is binnen de drie jaar volgend op de schenking.
Als Katrien het geld nodig heeft vóór Roger overlijdt, dan kan dit op ieder ogenblik, gedeeltelijk of volledig, op voorwaarde dat Roger hiermee akkoord gaat.
Voorbeeld 2:
Victor beslist om een schenking van 100 000 euro te doen via bankoverschrijving aan zijn dochter Paulien. Victor zou echter graag het geschonken bedrag recupereren als zijn dochter jammer genoeg vóór hem zou overlijden. Hij voegt dus een clausule van conventionele terugkeer toe in de roerende schenking. Na de schenking beslissen Victor en Paulien samen om een levenslange levensverzekering af te sluiten, zodat er zich later geen problemen stellen. Paulien is verzekeringsnemer en verzekerde en Victor de begunstigde bij overlijden.
Dankzij de clausule ‘conventionele terugkeer’ voorzien in de schenking en opgenomen in het levensverzekeringscontract bij de begunstigingsclausule, is Victor er zeker van dat hij zijn 100 000 euro recupereert, mocht Paulien vóór hem overlijden. De som geld werd geschonken aan Paulien (zij is verzekeringsnemer van het contract, het maakt deel uit van haar vermogen). Maar als Paulien vroegtijdig overlijdt, keert het geld terug naar Victor via de levensverzekering. Op het ontvangen kapitaal dat overeenstemt met de conventionele terugkeer voorzien op het ogenblik van de schenking, moet Victor geen successierechten betalen in geval van vooroverlijden van Paulien.
Merk ook op dat het mogelijk is om deze twee clausules te combineren binnen eenzelfde schenking en dat ze allebei opgenomen kunnen worden in hetzelfde levensverzekeringscontract.
De combinatie van een schenking en een levensverzekering is één van de talrijke mechanismen die het mogelijk maken om een deel van zijn vermogen op een soepele en voordelige manier over te dragen.
De levensverzekering is een nuttig hulpmiddel bij technieken voor optimalisering van vermogensoverdracht en successierechten in België. Bovendien levert het geld van de schenking dat geïnvesteerd werd in de levensverzekering, een aantrekkelijk rendement op voor de begiftigde. Verzekeraars bieden een volledige waaier van beleggingsproducten via levensverzekeringen, wat hen toelaat tegemoet te komen aan de behoeften van al hun klanten. Bovendien bestaat er een reeks constructies met levensverzekeringen die het mogelijk maken om de successierechten te optimaliseren in functie van de persoonlijke situatie en de persoon die men wenst te bevoordelen. Het is belangrijk om samen met uw juridisch adviseur na te gaan of het interessant is om van deze oplossingen gebruik te maken.
Lees ook corner Verzekeringen
