Door Wim Vermeir, AG Insurance
In onze vorige blog hadden we het al over Griekenland en gaven we al aan dat een Grexit , een vertrek van Griekenland uit de Eurozone geen goede oplossing zou zijn; niet voor Griekenland en evenmin voor Europa. We zijn nu meer dan één maand van onderhandelingen verder en eindelijk is er een akkoord over een derde reddingsplan voor Griekenland. Daarbij ontvangt Griekenland een bijkomende financiering van 85 miljard euro in ruil voor een nieuw pakket van besparingen, belastingen en hervormingen. Is Griekenland hiermee definitief gered?
Wij denken van niet. De Griekse schuldgraad bedraagt na dit financieringsplan meer dan 200% van het bruto binnenlands product. Dit is een onhoudbaar schuldniveau dat de Griekse economie onvermijdelijk in een vicieuze cirkel brengt. De besparingen en andere inspanningen die nodig zijn om de schulden af te bouwen zullen immers nog lange tijd op de economische groei wegen, waardoor de draagkracht om in de toekomst de schulden terug te betalen verder afneemt. Om tot een duurzaam schuldniveau te komen is een kwijtschelding van een deel van de Griekse schuld noodzakelijk, in ruil voor effectief doorgevoerde belastingverhogingen, besparingen en hervormingen. Maar de Duitse bevolking gaat niet akkoord met een schuldkwijtschelding. Anderzijds wordt de Griekse bevolking besparingsmoe.
En dit toont de fundamentele constructiefout in de Eurozone aan. In een muntunie zou er een akkoord moeten bestaan over de te voeren economische politiek. Maar de Eurozone bestaat uit 19 regeringen die elk op hun onafhankelijkheid staan en die ook verkiezingen moeten winnen. Het is niet vanzelfsprekend dat de optimale economische politiek binnen de Eurozone gesteund wordt door een democratische meerderheid in elk lid van de Eurozone. Academisch onderzoek toont aan dat muntunies wel kunnen werken met onafhankelijke staten (het principe van “soevereiniteit”) of met democratie, maar niet met beide samen. Aangezien het wel de bedoeling is om de muntunie te redden maar uiteraard niet om de democratie af te schaffen, zijn er de laatste jaren allerlei verdragen afgesloten om de soevereiniteit van de lidstaten in te perken ten voordele van Europa. Voorbeelden hiervan zijn de bankenunie (waarbij Europa de banken controleert in plaats van de individuele staten) of de zogenaamde sixpack ( die Europa zeggenschap geeft over de budgetten van de lidstaten).
De invoering van al deze maatregelen heeft de economische politiek binnen Europa coherenter gemaakt en de risico’s binnen de eurozone verminderd. Het is één van de redenen waarom de rentes die landen als Ierland, Spanje en Italië moeten betalen opnieuw genormaliseerd zijn.
Anderzijds is de overdracht van macht van individuele lidstaten naar het Europees niveau niet gepaard gegaan met een versterking van de democratische onderbouw van de Eurozone. De zogenaamde Eurogroep, de bijeenkomst van ministers van financiën, die de eurozone bestuurt, heeft bijvoorbeeld een onduidelijk mandaat en ook het beslissingsproces is weinig transparant. Verder blijft de macht van het Europese parlement nog steeds relatief beperkt. Het risico dat lidstaten, die elk de mening van hun eigen bevolking vertolken, tegengestelde visies over de te volgen politiek hebben, blijft dus inherent aanwezig in de Eurozone.
De versterking van de Eurozone heeft op korte termijn geleid tot meer stabiliteit op de financiële markten, maar de veranderingen zijn echter nog niet fundamenteel genoeg om de ingebedde conflicten tussen coherent beleid, soevereiniteit en democratie definitief op te lossen. We kunnen dus in de toekomst opnieuw crisissen verwachten met lange nachtelijke vergaderingen in Brussel…
Lees ook corner verzekeringen
