Door Fidelity
Inertie is een gedragsbias zonder weerga als het gaat om beleggen. In bepaalde omstandigheden is het een regelrechte ramp: de beslissing uitstellen om te beleggen voor je pensioen is een slecht idee. In andere gevallen is inertie een van de krachtigste bondgenoten die je als belegger kunt hebben zodra je de beleggingsstrategie hebt bepaald en zelf belegt. Weten of de kracht van inertie voor of tegen je werkt, is essentieel om succesvol te beleggen.
Vaak wordt gezegd dat de beste beslissing die een belegger kan nemen, gewoon beginnen met sparen is. Het probleem is dat veel mensen niet besluiten vroegtijdig en regelmatig te gaan beleggen, ondanks het vooruitzicht van een moeizame oude dag. De reden hiervoor is inertie en de status quo bias.
De status quo bias is simpelweg een voorkeur voor de huidige stand van zaken. Het punt is dat mensen een verandering in de status quo gewoonlijk zien als een verlies. En, zoals we weten uit de prospecttheorie van Nobelprijswinnaars Kahneman en Tversky, worden verliezen bijna dubbel zo zwaar gevoeld als winsten worden genoten. Onze angst om te verliezen is een sterke kracht die de status quo ondersteunt.
Wanneer mensen sparen, ‘verliezen’ ze enige koopkracht. Er zijn aanwijzingen dat veel mensen dit zien als een verlies voor hun huidige betaalrekening in plaats van een winst die op een toekomstige pensioenrekening kan worden genoten. De waarde van spaargeld voor een man van 65 is duidelijk. Maar dit duidelijk maken aan dezelfde man van in de twintig is een probleem als hij weinig waarde toekent aan die beloning in de verre toekomst. Waardevolle jaren van samengestelde beleggingsgroei gaan verloren aan inertie.
Te veel keuze is ook een oorzaak van inertie – de verbijsterende verscheidenheid aan beschikbare beleggingsopties heeft een verlammend effect op de besluitvorming. Dit wordt wel de keuzeparadox genoemd en uit experimenten blijkt dat een teveel aan keuzemogelijkheden de koopbesluitvaardigheid negatief beïnvloedt. In een supermarktexperiment werden 24 soorten jam uitgestald die klanten konden proeven. Om de paar uur werd dit aantal teruggebracht tot slechts zes soorten jam. Bij een kleine selectie stopte 60% van de klanten en kocht 30% een pot jam. Bij een grote keuze stopte maar 40% en kocht slechts 3% jam. Als 24 jampotten de klant te veel keuzemogelijkheden geven, zijn beleggers zeker gevoelig voor keuzeverlamming.
Daarom zijn standaardopties ook zo razend populair: we hoeven zelf geen keuze te maken. Als op een menukaart een groot wijnaanbod wordt vermeld, hoe vaak kiezen we dan niet gewoon voor de rode huiswijn? Het default effect behelst het dominante effect dat standaardopties hebben op onze besluitvorming. Interessant genoeg werkt het default effect ook wanneer we geen standaardoptie hebben. Onze eerdere ervaring maken we gewoon tot de standaardwaarde, waardoor we de status quo verlengen.
Automatische deelname aan de pensioenregeling van een bedrijf is een vorm van sturend beleid, die de valkuilen van inertie onderkent door gebruik te maken van het krachtige default effect. Mensen nemen automatisch de juiste beslissing door te sparen voor hun pensioen. Volgens één studie is in de VS door dit soort programma’s de deelname aan individuele pensioenrekeningen (401.000) toegenomen van 63% naar 95%.1 In het VK is automatische deelname in oktober 2012 geïntroduceerd. De cijfers van het Britse ministerie van Werkgelegenheid en Pensioenen geven aan dat gemiddeld slechts 9% van de mensen afhaakt. Overal ter wereld veranderen beleidsmakers inertie en het default effect in een positieve kracht. Dit om een groter publiek belang te dienen in de vorm van meer pensioensparen.
Interessant is dat reclames met gepensioneerden in dure jachten mensen niet wakker blijken te schudden uit hun lakse houding tegenover pensioenplanning. Reclames die zich richten op de voordelen die je als gepensioneerde geniet, gebruiken een zwakkere prikkel die de emotionele lading van verliesaversie ontbeert (en die, zoals eerder aangegeven, dubbel zo zwaar telt). Gelukkig heeft de pensioensector inmiddels geleerd verliesaversie te gebruiken om mensen aan te moedigen te sparen. In de communicatie over pensioenregelingen is steeds vaker sprake van sparen in een context van ‘verlies’. Door bijvoorbeeld te benadrukken dat werknemers er geld bij ‘inschieten’ in een pensioenregeling met werkgeversbijdrage is de instroom in bedrijfspensioenregelingen toegenomen.
Het pensioenfonds is een goed voorbeeld van een bindende toezegging die mensen ervan weerhoudt hun spaargeld op te nemen vóór hun pensioen. De kracht van inertie is in de structuur van het product ingebouwd: we kunnen pas bij het geld komen als we met pensioen gaan. Voor een beleggingsfonds ontbreekt echter een dergelijke bindende toezegging. We hebben de flexibiliteit om deze beleggingen voortijdig te verkopen. En er zijn aanwijzingen dat sommige beleggers dit ook doen en bovendien te vaak van beleggingen switchen. Dit in schril contrast tot het advies van de legendarische belegger Warren Buffet. Gevraagd naar zijn favoriete termijn voor het aanhouden van aandelen antwoordde hij: “voor altijd”.
Ondanks de raad van Buffet neemt onder beleggers de belangstelling voor de dagelijkse gang van zaken op de markten nog steeds toe. Dit is ongetwijfeld te danken aan de stortvloed aan dagelijks nieuws van financiële tv-kanalen, kranten, websites en blogs. Het bijhouden van beleggingsnieuws op de korte termijn is echter niet zinvol omdat het beleggers aanzet langetermijnbeleggingen te snel of te vaak te verkopen. In hun streven naar het beste rendement kunnen ook professionele beleggers zich schuldig maken aan ‘overtrading’. Inertie zou hier een positieve kracht kunnen zijn zodra de beslissing om te beleggen is genomen.
Als je dat echt zou willen, kun je wel een reden vinden om dagelijks van beleggingen te wisselen. Een verstandige keuze is vroegtijdig te beleggen – bijvoorbeeld in een wereldwijd dividendfonds met de mogelijkheid dividend te herbeleggen – en vervolgens rustig af te wachten. Tijd is de beste vriend van beleggers: aandelenmarkten en samengestelde dividendgroei kunnen er wonderen mee verrichten. De lakmoesproef voor een belegging in aandelen die inkomsten verschaft, voltrekt zich niet in een tijdsbestek van enkele maanden, maar 10 of 20 jaar. De kans is groot dat u met veel minder inspanning veel meer bereikt dan de handelaar die deze 20 jaar voortdurend in en uit markten is gestapt. ‘Time in the market beats timing the market’ is een bekend gezegde in de beleggingswereld.
Bron: FIL Ltd, Thomson DataStream, koersrendement voor S&P500 van 27-05-1994 tot 29-05-2014.
Het probleem met markttiming – geven ook de beste beleggers toe – is dat het vrijwel onmogelijk is om consequent het juiste moment te kiezen. Niemand weet wanneer de markt een superdag kent. Dit kan gebeuren wanneer beleggers somber zijn gestemd en geen topmoment verwachten. Bovenstaande grafiek geeft aan welk significant effect het missen van de beste marktdagen kan hebben op het rendement van uw belegging. Het voorbeeld geeft een belegging weer van 20 jaar in de Amerikaanse markt. Als u gewoon passief was gebleven, zou u een rendement van 320% hebben behaald. Als u alleen al de beste 10 dagen zou missen, daalt uw rendement echter tot 109%. Bij het missen van de beste 30 dagen zou u verloren hebben op uw belegging.
Inertie voordat u gaat sparen voor uw pensioen is dus een groot probleem. Zodra u uw beleggingsbeslissingen hebt genomen, zijn nietsdoen en behoud van status quo echter een krachtige bondgenoot.
- TIAA-CREF Institute, november 2011, casestudy van werknemerspensioenprogramma voor de TIAA-CREF-groep.
Niets in dit artikel is bedoeld, of dient te worden opgevat, als een aanbeveling of advies om een bepaald fonds, effect of andere belegging te kopen dan wel te verkopen.
Lees ook: corner aandelen
